Komórka i tkanki

5  2    78 fiche    pani truskawka
ladda ner mp3 skriva ut spela Kontrollera dig själv
 
Fråga język polski Svar język polski
komórka
börja lära sig
podstawowy element strukturalny i czynnościowy organizmów. Może stanowić samodzielny organizm.
makroelementy
börja lära sig
pierwiastki niezbędne do życia, mające nakwiększy udział w budowie organizmu (powyżej 0,01% suchej masy każdy; łacznie ponad 99% całkowitej masy organizmu). Uczestniczą w budowie związków organicznych np. węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor
mikroelementy
börja lära sig
pierwistki których udział w budowie organizmu jest nieznaczny (poniżej 0,01% suchej masy organizmów) czasem wręcz śladowy, ale sa one nieodzowne.
aminokwasy
börja lära sig
podstawowe związki budujące białka.
aminokwasy egzogenne
börja lära sig
aminokwasy których organizm nie potrafi samodzielnie wytwarzać, musi je dostarczać razem z pokarmem.
aminokwasy endogenne
börja lära sig
aminokwasy które organizm sam wytwarza z dostepnych związków i pierwiastków w wątrobie.
wiązanie peptydowe
börja lära sig
wiązanie łączące ze soba dwa aminokwasy w białku.
funkcje białek
börja lära sig
budulcowa, katalityczna, transportowa, regulatorowa, odpornościowa
rodzaje białek
börja lära sig
proste, złozone (chromoproteiny, nukleoproteiny, fosfoproteiny, metaloproteiny, glikoproteiny, lipoproteiny)
chromoproteiny
börja lära sig
rodzaj białek połączonych z barwnikami np. hem w hemoglobinie.
nukleoproteiny
börja lära sig
białka połączone z kwasami nukleinowymi.
fosfoproteiny
börja lära sig
białka połączone z reszta kwasu fosforowego.
metaloproteiny
börja lära sig
białka połączone z metalami.
glikoproteiny
börja lära sig
białka w połączeniu z cukrami.
lipoproteiny
börja lära sig
białka połączone z tłuszczami.
cukrowce
börja lära sig
grupa związków organicznych o znacznym stopniu zróżnicowania. Zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Związki mające budowę łańcuchową lub pierścieniową. W swojej cząsteczce posiadają liczne grupy hydroksylowe ialdehydowa lub ketonowa (aldoza, ketoza)
monosacharydy
börja lära sig
cukry proste, zbudowane z 3 do 7 atomów węgla, posiadają jedną grupę aldehydowa lub ketonowa, do innych wegli dołączone są grupy hydroksylowe. Występują w formie pierścieniowej lub łańcuchowej.
dwucukry
börja lära sig
disacharydy, powstają przez połączenie dwóch cząsteczek cukrów prostych
oligosacharydy
börja lära sig
zbudowane z 3 do 10 cząsteczek cukrów prostych, głównie występują u roślin
polisacharydy
börja lära sig
polimery o budowie łańcuchowej prostej lub rozgałęzionej, nierozpuszczalne w wodzie.
tłuszcze
börja lära sig
nierozpuszczalne związki organiczne w wodzie, estry wyższych kwasów tłuszczowych i gliceryny.
tłuszcze nasycone
börja lära sig
tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, nasycone, o stałej konsystencji wyjątek tran rybi
tłuszcze roślinne
börja lära sig
tłuszcze pochodzenia roślinnego, oleje (wyjątek masło kakaowe), tłuszcze nienasycone.
kwasy nukleinowe
börja lära sig
polimery zbudowane z nukleotydów, DNA i RNA
plazmatyczne składniki komórki
börja lära sig
części żywe komórki, błona komórkowa, cytozol, jądro komórkowe, mitochondria, lizosomy, aparat Golgiego, plastydy, siateczka sródplazmatyczna, błona otaczająca wodniczkę.
nieplazmatyczne
börja lära sig
płyn zawarty w wakuoli, ściana komórkowa.
błona komórkowa
börja lära sig
struktóra otaczająca komórkę, zbudowana z białek i tłuszczy (podwójna warstwa)
cytoplazma
börja lära sig
płynna faza komórki, koloid, woda a w niej rozpuszczone białka, tłuszcze, cukry, sole mineralne i inne substancje.
jądro komórkowe
börja lära sig
największa struktura komórkowa, zawiera materiał genetyczny i przekazuje go komórkom potomnym.
rybosomy
börja lära sig
twory zbudowane z białek i RNA, składają się z dwóch podjednostek małej i dużej.
siateczka śródplazmatyczna
börja lära sig
retikulum endoplazmatyczne, zestaw błon wewnętrznych, dzielących komórkę na komory, cysterny, kanały itp. Dzielimy na retikulum szorstkie i gładkie. (retikulum szorstkie z rybosomami, gładkie bez rybosomów), sprawia że w komórce obok siebie mogą przebiegać dwa przeciwstawne procesy.
aparat Golgiego
börja lära sig
twór błoniasty, wygląda jak stos odwróconych talerzyków, modyfikuje, sortuje, pakuje i przekazuje związki chemiczne, głównie białka i lipidy.
lizosomy
börja lära sig
małe kuliste pęcherzyki, zawierają enzymy trawienne, odpowiadają za wewnątrzkomórkowe trawienie materiału popbranego w drodze fagocytozy lub pinocytozy.
ściana komórkowa
börja lära sig
martwa ściana komórki, występuje tylku u roślin, zbudowana z celulozy. Ochrania komórkę i nadaje jej kształt.
wakuola
börja lära sig
wodniczka, mniejsze lub większe pęcherzyki oddzielone od cytoplazmy błoną wakuolarną (u roślin nazywa się tonoplastem), utrzymuje odpowiednie uwodnienie komórki, gromadzi metabolity i substancje toksyczne.
mitochondrium
börja lära sig
półautonomiczne organellum błoniaste. Zbudowane z podwójnej błony. Zawiera DNA i rybosomy. Wytwarza energię w postaci ATP w procesie oddychania komórkowego.
plastydy
börja lära sig
półautonomiczne twory błoniaste, występują tylko u roślin, zawierają DNA, zbudowane z podwójnej błony. Błona wewnętrzna tworzy tylakoidy. Zawierają barwnik fotosyntetyczny np. chlorofil. Przeprowadzają proces fotosyntezy.
peroksysomy
börja lära sig
kuliste ciałka, otoczone pojedynczą błoną. Rozkładaja nadtlenek wodoru, zachodzą w nich reakcje utleniania z udziałem cząsteczkowego tlenu.
cytoszkielet
börja lära sig
sieć włókienek białkowych (filamentów aktynowych i pośrednich) i mikrorureczek (mikrotubul zbudowanych z tubuliny)
osmoza
börja lära sig
przenikanie cząsteczek wody przez błony półprzepuszczalne ze środowiska o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężęniu.
transport aktywny
börja lära sig
transport substancji wbrew gradientowi stężeń, wymaga energii z ATP.
transport bierny wspomagany
börja lära sig
zachodzi przez białkowe kanały błonowe, które sa swoiste dla pewnych jonów; komórka otwiera kanały w zależności od potrzeb.
metabolizm
börja lära sig
to całość przemian materii, całokształt reakcji chemicznych i towarzyszących im przemian energi w organizmie.
katabolizm
börja lära sig
reakcje rozkładu złożonych zwiąków organicznych na związki prostsze.
anabolizm
börja lära sig
reakcje syntezy związków złożonych, budulcowych, energetycznych i zapasowych.
enzymy
börja lära sig
białka o charakterze regulatorowym, biokatalizatory, zwiększają szybkość reakcji zachodzących w organizmie, obniżają energię aktywacji.
czynniki wpływające na enzymy
börja lära sig
temperatura, pH środowiska, inhibitory.
szlak metaboliczny
börja lära sig
ciąg kolejnych zachodzących reakcji biochemicznych, w wyniku których powstaje określony produkt (bądż produkty)
metabolity pośrednie
börja lära sig
związki niebędące substratem ani produktem końcowym. Umożliwiają łączenie ze sobą szlaków metabolicznych.
koenzym-A
börja lära sig
węzeł mataboliczny, związek spajający ważniejsze szlaki metaboliczne. Zawiera grupę -SH, która reaguje z grupą karboksylową związków organicznych (powstaje acylo-CoA).
ATP
börja lära sig
kwas adenozynotrójfosforowy, uniwersalny przenośnik energii w komórce.
fosforylacja
börja lära sig
to proces kowalencyjnego przyłączania reszty fosforanowej (Pi) do związku chemicznego. W procesie fosforylacji powstaje np. ATP.
Rodzaje fosforylacji
börja lära sig
substratowa, fotosyntetyczna, oksydacyjna,
cykl komórkowy
börja lära sig
to okres od powstania komórki do końca jej podziału na komórki potomne. Zwykle trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin.
etapy cyklu komórkowego
börja lära sig
interfaza (przerwa G1, faza S, przerwa G2) podział.
apoptoza
börja lära sig
eliminacja zbędnych komórek. Zaprogramowana śmierć komórki.
nekroza
börja lära sig
śmierć komórki wywołana silnymi bodżcami uszkadzającymi lub schorzeniami.
mitoza
börja lära sig
podział komórek somatycznych, powstające komórki są identyczne z macierzystą,
mejoza
börja lära sig
podział redukcyjny w jego wyniku powstają komórki o zredukowanej liczbie chromosomów, w wyniku mejozy powstają gamety.
cytokineza
börja lära sig
podział cytoplazmy
etapy mitozy
börja lära sig
profaza, metafaza, anafaza, telofaza
etapy mejozy
börja lära sig
I podział (profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I), podział II (profaza II, metafaza II, anafaza II Telofaza II)
amitoza
börja lära sig
podział jądra komórkowego na dwie części, często niejednakowe i nierównowartościowe pod względem zawartości chromosomów.
tkanka
börja lära sig
zespół komórek wykazujących wspólne pochodzenie i (zwykle) podobieństwo budowy oraz pełniących okreslone funkcje w organizmie.
rodzaje tkanek roślinnych
börja lära sig
twórcze i stałe
tkanki twórcze
börja lära sig
merystematyczne, pierwotne (zarodkowy, wierzchołkowy, wstawowy) wtórne (kambium, fellogen, perycykl, kallus, archesporialny)
tkanki stałe
börja lära sig
okrywające (skórka, korek), miękiszowe (zasadniczy, spichrzowy, asymilacyjny, wodonośny, przewietrzający), wzmacniające (zwarcica, twardzica), przewodzące (drewno, łyko)
wytwory skórki
börja lära sig
aparaty szparkowe, włoski, włośniki
przetchlinka
börja lära sig
miejsce wymiany gazowej (cienkościenne, lużno ułożone komórki korka. Powstaje w miejscu gdzie wcześniej był aparat szparkowy)
aparat szparkowy
börja lära sig
twór uczestniczący w wymianie gazowej, transpiracji i fotosyntezie
transpiracja
börja lära sig
parowanie wody
tkanki zwierzęce
börja lära sig
nabłonkowa, mięśniowa, łączna, nerwowa
rodzaje nabłonków
börja lära sig
płaski, walcowaty, sześcienny, wielorzędowy, jednowarstwowy, wielowarstwowy
tkanka mięśniwoa
börja lära sig
tkanka mięśniowa szkieletowa, tkanka mięśniowa sercowa, tkanka mięśniowa gładka
tkanka łączna
börja lära sig
tkanka łączna właściwa (włóknista wiotka, zwarta, tłuszczowa, siateczkowata, zarodkowa) tkanka łączna oporowa (chrzęstna, kostna), tkanka łączna płynna (krew, limfa)
neuron
börja lära sig
podstawowa komórka budująca tkankę nerwową
synapsa
börja lära sig
połączenie między neurytem jednego neuronu a dendrytem następnego neuronu
rodzaje nuronów
börja lära sig
czuciowe, ruchowe, pośredniczące, bezosłonkowe, jednoosłonkowe, dwuosłonkowe

Komórki – komórka zwierzęca, roślinna czy komórki macierzyste

Komórka (łac. cellula) to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych. Ma zdolność do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych i jest podstawową jednostką morfologiczno−czynnościową ustroju. Budowa komórki zwierzęcej jest inna niż budowa komórki roślinnej – komórka ograniczona jest błoną komórkową, lecz niektóre organizmy dodatkowo posiadają strukturę o nazwie ściana komórkowa. Budowa komórki składa się również z protoplazmy, organelli oraz jądra (bądź jego braku). Do podstawowych funkcji komórki należą przemiana materii, wzrost i rozmnażanie. Coraz bardziej popularną metodą leczenia nowotworów, cukrzycy czy innych chorób i przypadłości stanowią komórki macierzyste, które teoretycznie mogłyby zastąpić dowolną tkankę, która u pacjenta uległa uszkodzeniu. Do udoskonalenia tej metody niestety jednak daleko.

Tkanki! Czyli co to jest tkanka?

Tkanka (łac. textum) to zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, wspólnym pochodzeniu, które są przystosowane go wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Są elementami składowymi narządów i ich układów i występują u zwierząt tkankowych (tkanki zwierzęce) oraz u roślin wyższych (tkanki roślinne). Tkanki dzielimy na cztery grupy, do których należą: tkanka łączna i podporowa, nabłonkowa, mięśniowa oraz nerwowa. Z naszej lekcji dowiesz się wszystkiego, czego potrzebujesz. Przedstawiamy aż 78 fiszek, opisujących komórki oraz tkanki, z których dowiesz się m.in. czym jest mitoza, mejoza czy tkanka tłuszczowa.

Jeszcze więcej biologii

Nauka z nami w sposób prosty i przyjemny pomoże Ci przygotować się do wszelkich kartkówek, sprawdzianów czy nawet matury z biologii! Lekcje dotyczące biologii są bardzo dokładnie i wyczerpująco przygotowane i dlatego stanowią bezcenną pomoc w nauce, trudnych dla uczniów, informacji. Polecamy poszukać innych naszych zestawów, a my z przyjemnością zachęcimy do poszukiwań, przytaczając parę z nich: Komórka, układ pokarmowy, mitoza i mejoza, Genetyka oraz Rozmnażanie się i rozwój organizmów. Powodzenia!

Du måste vara inloggad för att skriva en kommentar.