|
Fråga |
Svar |
|
peculium castrense börja lära sig
|
|
|
|
|
|
peculium quasicastrense börja lära sig
|
|
|
|
|
|
iudicium domesticium börja lära sig
|
|
|
|
|
|
adrogatio per rescriptum principis börja lära sig
|
|
adrogatio przez reskrypt princepsa
|
|
|
|
adoptio plena/ minus plena börja lära sig
|
|
adopcja pod patria potestas/tylko dziedziczenie
|
|
|
|
adulterium börja lära sig
|
|
stosunek z zamężną kobietą
|
|
|
|
stuprum börja lära sig
|
|
|
|
|
|
confereatio börja lära sig
|
|
forma zawarcia małżeństwa - tylko dla patrycjuszy, w obecności kapłanów i 10 świadków + ofiarowanie chleba orkiszowego
|
|
|
|
coemptio börja lära sig
|
|
małżeństwo przez mancypacje
|
|
|
|
usus börja lära sig
|
|
małżeństwo przez mieszkanie, nieprzerwanie, przez roku u męża
|
|
|
|
fiscus börja lära sig
|
|
majątek państwowy do dyspozycji cesarza
|
|
|
|
aerarium börja lära sig
|
|
skarb państwa należący do narodu rzymskiego
|
|
|
|
capitis deminutio maxima/media/minima börja lära sig
|
|
uszczuplenie zdolności do czynności prawnych pełne/średnie/małe
|
|
|
|
fictio legi Corneliae börja lära sig
|
|
fikcja prawna - dostałeś się w niewolę = umarłeś
|
|
|
|
status: libertatis, civitatis, familiae börja lära sig
|
|
zdolność prawna majątkowa zależała od:
|
|
|
|
descendentes börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ascendentes börja lära sig
|
|
|
|
|
|
manumissio in ecclesia börja lära sig
|
|
|
|
|
|
manumissio censu börja lära sig
|
|
manumissio przez wpisanie do spisu obywateli
|
|
|
|
manumissio vindicta börja lära sig
|
|
manumissio przez in iure cessio - z adsertor libertatis - obrońcą wolności
|
|
|
|
edictum tralaticium börja lära sig
|
|
część edyktu, którą nowy pretor zachowuje
|
|
|
|
adiuvare, supplere, corrigere börja lära sig
|
|
edykt pretorski - wspomagać uzupełniać poprawiać
|
|
|
|
cavere - agere - respondere de iure börja lära sig
|
|
juryści w okresie przedklasycznym - układać - pomagać stronom - odpowiadać
|
|
|
|
organizacje (związki) ludzi, masy majątkowe wyodrębnione jako twory społeczne do realizacji określonych zadań, posiadające zdolność prawną. börja lära sig
|
|
|
|
|
|
municipia, collegia, populus romanum, fiscus, sodalitates, collegia, corpora, societas börja lära sig
|
|
|
|
|
|
właściciel odpowiadał do wysokości peculium, mógł jednak najpierw potrącić swoje wierzytelności (tzw. prawo dedukcji), a dopiero potem spłacać wierzycieli w kolejności zgłoszeń. börja lära sig
|
|
|
|
|
|
w przypadku ustanowienia peculium na cele handlowe, właściciel musiał podzielić (tribuere) peculim pomiędzy wierzycieli, bez możliwości pokrycia własnych wierzytelności w drodze dedukcji. börja lära sig
|
|
|
|
|
|
w przypadku czynności prawnych zawartych na polecenie właściciela (iussum), właściciel odpowiadał do pełnej wartości zobowiązania börja lära sig
|
|
|
|
|
|
– jeśli w wyniku zawartej czynności prawnej powiększył się majątek właściciela, odpowiadała on do wysokości przysporzenia. börja lära sig
|
|
|
|
|
|
za zobowiązanie zaciągnięte przez niewolnika ustanowionego kapitanem statku - w pełnej wysokości, o ile mieściło się w praepositio börja lära sig
|
|
|
|
|
|
actio institutoria börja lära sig
|
|
za zobowiązania niewolnika, ustanowionego kierownikiem przedsiębiorstwa handlowego (institutor), o ile zaciągnięte zobowiązanie mieściło się w granicach ustanowienia (praepositio), właściciel odpowiadał do pełnej wysokości.
|
|
|
|
prawo uczestniczenia w obrocie prawno-majątkowym i dokonywania czynności prawa cywilnego börja lära sig
|
|
|
|
|
|
cudzoziemcy, których tereny zostały włączone do Imperium Romanum w wyniku podboju. börja lära sig
|
|
|
|
|
|
"cudzoziemcy określonej miejscowości") - mieszkańcy gmin, państw, które uznały zwierzchność Rzymu, a w zamian uzyskały autonomię, najczęściej ograniczającą się do własnej administracji i sądownictwa börja lära sig
|
|
peregrini certae civitatis
|
|
|
|
nieformalnie wyzwoleni niewolnicy börja lära sig
|
|
|
|
|
|
byli to Latyni osiedleni w koloniach rządzących się prawem latyńskim börja lära sig
|
|
|
|
|
|
mieszkańcy Lacjum oraz członkowie związku miast latyńskich. W stosunku do mieszkańców pozostałych gmin italijskich mieli bardzo dogodną sytuację prawną börja lära sig
|
|
|
|
|
|
1) wiek, 2) płeć, 3) choroba umysłowa, 4) marnotrawstwo. börja lära sig
|
|
zdolność do czynności prawnych zależała od
|
|
|
|
uporządkowany zbiór edyktów pretorów, edyla kurulnego oraz prawdopodobnie namiestnika prowincji; wszelkie ew. zmiany należały od tego momentu do cesarza; 130r.n.e börja lära sig
|
|
|
|
|
|
praepositio börja lära sig
|
|
zakres działań związanych z powierzoną niewolnikowi działalnością
|
|
|
|
W prawie rzymskim grupa specjalnych powództw opartych na prawie pretorskim, za pomocą których dochodzono należności ze zobowiązań zaciągniętych przez niewolnika lub inną osobę alieni iuris na jego polecenie lub za jego zgodą börja lära sig
|
|
Actiones adiecticiae qualitatis
|
|
|
|
Mos (mos maiorum) Leges regiae Leges - rogatae - datae [np. ustawa XII tablic] Plebiscita börja lära sig
|
|
|
|
|
|
Mos Leges (plebiscita=leges) Edykt pretorski ustawa XII tablic] Działalność jurystów: börja lära sig
|
|
|
|
|
|
Leges (do I w ne) Edykt pretorski (od Hadriana edictum perpetuum) Senatus consulta Konstytucje cesarskie (edicta, mandata, decreta, rescripta) Działalność jurystów (ius respondendi) börja lära sig
|
|
|
|
|
|
Konstytucje cesarskie börja lära sig
|
|
|
|
|
|
Corpus Iuris Civilis: Kodyfikacja prawa: Digesta Codex Institutiones + (doszły później) Novellae börja lära sig
|
|
|
|
|
|
praescriptio, rogatio, sanctio börja lära sig
|
|
z czego składały się leges?
|
|
|
|
lex aelia sentia börja lära sig
|
|
4.r.p.n. e - ograniczenia wiekowe wyzwalanego i wyzwalającego (-ący: 20+,-any: 30+); szczególne powody dla zaniechanie w.w. wymagań - consilium; wyzwoleni wbrew wymogom - latyni iuańscy
|
|
|
|
lex aquilia börja lära sig
|
|
286 r.p.n.e. -m.in. odpowiedzialność za delikty bezprawnego uszkodzenia cudzej rzeczy; głównie dot. uszkodzenia niewolnika bądź zwierzęcia; szkoda musiała wynikać z: bezpośredniego działania sprawcy, obiektywnie bezprawnego, szkoda -charakter materialny
|
|
|
|
lex falcidia börja lära sig
|
|
40 r.p.n. e -legaty nie mogły przekraczać 3/4 majątku; w przypadku współspadkobierców każdy z nich powinien otrzymać 1/4 tego co by otrzymał na podstawie testamentu; zapisy +3/4 były nieważne
|
|
|
|
lex iunina norbana börja lära sig
|
|
19 r.n. e-wyzwoleni nieformalnie - status latyna iuańskiego; nie mogli otrzymać ani sporządzić testamentu
|
|
|
|
lex mincia börja lära sig
|
|
ok. 90.r.p.n. e - nakazywała, aby dziecko otrzymywało niższy status
|
|
|
|
lex iulia de adulteris coercendis börja lära sig
|
|
18 r.p.n. e- wprowadzała karę za stuprum i adulterium; mąż mógł zabić cudzołożnika(żonę tylko ojciec); musiał wnieść o rozwód, inaczej popełniał przestępstwo stręczycielstwa
|
|
|
|
lex iulia de maritandis ordinibus börja lära sig
|
|
18rpne-nakaz pozostawania w związku małżeńskim(m25-60, k20-50); dot. również rozwodników i wdowców(m-niezwłocznie, k-18miesiący po rozwodzie, 2 lata po śmierci m); ius trium liberorum; bezdzietni - 1/2 z testamentu, caelibes - 0
|
|
|
|
lex papia popea börja lära sig
|
|
9rne- zakaz małżeństw między senatorami a wyzwolenicami, aktorkami, itp.
|
|
|
|
lex voconia börja lära sig
|
|
169rpne-kobiety nie mogły być spadkobiercami obywatela 1. klasy cenzusorskiej; nie dotyczyło ab intestato kobiet sui heredes; zapisobiorca nie mógł otrzymać więcej niż spadkobierca/wszyscy współspadkobiercy razem
|
|
|
|
edykt pretorski 1-3 / 5 części börja lära sig
|
|
Pierwsza część zawiarała zasady dotyczące zakresu działalności pretora oraz postępowania przed jego urzędem. Część druga i trzecia przedstawiały poszczególne przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi-powództwa.
|
|
|
|
edykt pretorski 4-5/5 części börja lära sig
|
|
Część czwarta przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych. Część piąta zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w postępowaniu pozaprocesowym
|
|
|
|
Lex Furia Testamentaria (204 – 169 pne) börja lära sig
|
|
ograniczono wysokość legatu windykacyjnego do 1000 asów; wyjątek dla małżonków, zaręczonych oraz dla kognatów do szóstego stopnia, wśród zstępnych rodzeństwa do siódmego stopnia
|
|
|
|
SC Neronianum börja lära sig
|
|
60r. - o legatach - konwersja per vindicationem/per preceptionem w per damnationem
|
|
|
|
rodzaje substytucji börja lära sig
|
|
Substytucja zwykła – substitutio vulgaris; Substytucja pupilarna; Substytucja quasi-pupilarna
|
|
|
|
SC Trebellianum börja lära sig
|
|
56r. - fideikomisariusz uniwersalny stawał się następcą ogólnym spadkodawcy;
|
|
|
|
SC Pegasianum börja lära sig
|
|
73r. - kwarta pegazjańska (tylko 3/4 dla fideikomisariusza)
|
|
|
|
dziedziczenie wg. XII tablic börja lära sig
|
|
1. sui heredes 2. proximi agnati 3. gentyle
|
|
|
|
hereditatis petitio börja lära sig
|
|
skarga dla dziedziców prawa cywilnego przeciw dziedzicom testamentowym
|
|
|
|
Zobowiązanie solidarne czynne börja lära sig
|
|
każdy z kilku wierzycieli był uprawniony do całości świadczenia, a dłużnik uwalniał się od zobowiązania po jego spełnieniu na rzecz jednego z wierzycieli.
|
|
|
|
Zobowiązanie solidarne bierne börja lära sig
|
|
zobowiązanie spełnienia świadczenia w całości ciąży na wszystkich dłużnikach, ale wykonanie obowiązku przez jednego zwalnia także pozostałych. Umorzenie zobowiązania współdłużników następowało po rzeczywistym zaspokojeniu wierzyciela.
|
|
|
|
lex laetoria börja lära sig
|
|
ustawa stworzyła skargę penalną przeciw tym osobom dojrzałym, które nadużywając niedoświadczenia i nieznajomości spraw prawno-majątkowych osób małoletnich sui iuris w wieku poniżej 25 roku życia
|
|
|
|
oficjalny zbiór konstytucji cesarskich börja lära sig
|
|
kodeks teodozjański (438r.)
|
|
|
|
nieoficjalne zbiory konstytucji cesarskich börja lära sig
|
|
kodeks hermogeniański i gregoriański
|
|
|
|
konstytucja raweńska börja lära sig
|
|
sędzia musi uznać zdanie większości, jeżeli =, to Papiniana (426r)
|
|
|
|
5 prawników główynch börja lära sig
|
|
Papinian, Modestyn, Gaius, Paulus, Ulpian
|
|
|
|
exceptio doli börja lära sig
|
|
|
|
|
|
dos börja lära sig
|
|
|
|
|
|
dotis datio börja lära sig
|
|
|
|
|
|
dotis dictio börja lära sig
|
|
jednostronne przyrzeczenie posagu
|
|
|
|
dotis promissio börja lära sig
|
|
stypulacyjne przyrzeczenie posagu
|
|
|
|
actio rei uxoriae börja lära sig
|
|
pozew dobrej wiary, mąż miał prawo retencji; potrącenia >1/2 posagu
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis börja lära sig
|
|
utrzymanie naruszonego posiadania
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt uti possidetis börja lära sig
|
|
interdykty zachowaniu posiadanie reguła-interdyktdot. nieruchomości; przy posiadaniu pozostaje, który w chwili wydania interdy. był posiadaczem niewadliwym
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt utrubi börja lära sig
|
|
dot. głównie niewolników; utrzymuje się przy posiadaniu ten, który przez większość pop. roku posiadał sporną rzecz
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis börja lära sig
|
|
interdykt odzyskiwania mienia
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- interdyktu unde vi börja lära sig
|
|
przysługiwał niewadliwemu posiadaczowi nieruchomości, którego wyzuto z posiadania przemocą
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- intedykt de precario börja lära sig
|
|
przeciw prekarzyście, które nei zwracał rzeczy oddanej w prekarium
|
|
|
|
prawa na rzeczy cudzej börja lära sig
|
|
służebności, zastaw, emfiteuza, superficies
|
|
|
|
służebności osobiste börja lära sig
|
|
ususfructus, usus, habitatio, operae servorum et animalium
|
|
|
|
najstarsze formy testamentu börja lära sig
|
|
testamentum calatis comitiis i procinctu
|
|
|
|
dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne börja lära sig
|
|
gdy testator dokonał wydziedziczenia w niewłaściwy sposób
|
|
|
|
obliczanie zachowku - ułamki börja lära sig
|
|
ogólnie - 1/4; gdy zapisano na rzecz osoby postronnej - 1/2; za Justyniana -1/3
|
|
|
|
pretorskie dziedziczenie przeciwtestamentowe börja lära sig
|
|
(wcześniej MUSIAŁ tylko synów) pretorzy rozciągnęli na WSZYSTKIE dzieci i wnuków ze strony syna
|
|
|
|
testament z wydziedziczonymi sui heredes börja lära sig
|
|
testamentum ionfficiosum; skarga-quarela inofficiosi testamenti; dziedziczenie przeciwtestamentowe materialne
|
|
|
|
Justynian - 537r. börja lära sig
|
|
kwarta ubogiej wdowy(, gdy więcej niż troje dzieci - na równi z nimi)
|
|
|
|
media sententia börja lära sig
|
|
właściciel materiału; jeśli nie → przetwórca
|
|
|
|
wyzwalanie niewolników formalne börja lära sig
|
|
vindicta, in ecclesia, testamentaria directa i indirecta, censu
|
|
|
|
wyzwalanie niewolników nieformalne börja lära sig
|
|
inter amicos, per mensam(przy stole), per epistulam,
|
|
|
|
systematyka pandektowa börja lära sig
|
|
1. ogólna 2. rodzinne 3. rzeczowe 4. zobowiązania 5. spadkowe
|
|
|
|
rodzaje czynności börja lära sig
|
|
formalne/nie...;1/2stronne; między żyjącymi/na wypadek śmierci; rozporządzające/zobowiązujące; odpłatne/nie; kauzalne/abstrakcyjne
|
|
|
|
actio familiae erciscundae (potem actio communi dividundo) börja lära sig
|
|
1. podział majątku spadkowego (ta druga chyba do wszystkich współwłasności)
|
|
|
|
pochodne nabycia własności börja lära sig
|
|
mancipatio, in iure cessio, traditio
|
|
|
|
pierwotne nabycia własności börja lära sig
|
|
occupatio, accessio, specificatio, fructus, thesaurus, usucapio
|
|
|
|
przesłanki niezbędne do zasiedzenia börja lära sig
|
|
res habilis, possesio, tempus, fides, titulus
|
|
|
|
actio aquae pluviae arcendae börja lära sig
|
|
skarga przeciwko właścicielowi, który zmienił naturalny odpływ wody deszczowej ze szkodą dla sąsiada
|
|
|
|
actio finium regundorum börja lära sig
|
|
o wytoczenie zatatych granic
|
|
|
|
cautio damni infecti börja lära sig
|
|
powództwo - zabezpieczenie przed szkodą z sąsiedniego gruntu
|
|
|
|
operis novi nuntiatio börja lära sig
|
|
zakaz dalszego wznoszenia nowej budowli na gruncie sąsiada
|
|
|
|
interdykt saliwiański börja lära sig
|
|
dotyczył wejścia w życiu zastawionego przy umowie dzierżawy inwentarza
|
|
|
|
uprawnienia właściciela börja lära sig
|
|
possidendi, utendi(do korzystania), ius fruendi(czerpania pożytków naturalnych i cywilnych), abutendi(korzystania aż do zużycia), disponendi,
|
|
|
|
rodzaje testamentów börja lära sig
|
|
in procinctu; calatis comitiis; mancypacyjny; pretorski; principi oblatum; apud acta conditum; holograficzny;żołnierski
|
|
|
|
błędy oświadczenia woli börja lära sig
|
|
|
|
|
|
w drodze interpretacji XII tablic powstały börja lära sig
|
|
adopcja, emancypacja, testamentum per aes et libram
|
|
|
|
actio rationibus distrahendis börja lära sig
|
|
przeciwko tutorowi, który przywłaszczył rzeczy z majątku pupila
|
|
|
|
cautio muciana börja lära sig
|
|
przy spadku - warunek zawieszający ujemny potestatywny
|
|
|
|
cautio Curiana börja lära sig
|
|
to z substytutem na dziecko, które nie istniało
|
|
|
|
actio auctoritatis börja lära sig
|
|
przeciwko zbywcy rzeczy z wadami prawnymi
|
|
|
