→ Łacina Cz. 1 → Börja lära dig

Fråga		Svar
rzymskie prawo powszechne börja lära sig		ius commune
w całości börja lära sig		in complexu
recypowane prawo rzymskie börja lära sig		usus modernus pandectarum
Jak trafnie stwierdził Celsus, prawo jest sztuką stosowania tego, co dobre i słuszne. börja lära sig		Ut eleganter Celsus definit, ius est ars boni et aequi.
dobro börja lära sig		bonum
słuszność börja lära sig		aequitas
sprawiedliwość börja lära sig		iustitia
Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy. börja lära sig		Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum quique tribuendi.
Zasady prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu co mu się należy. börja lära sig		Iuris praecepta sun haec: honeste vivere, alterum no laedere, suum quique tribuere.
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem. börja lära sig		Summum ius summa iunira.
Tytus Liwiusz o Ustawie XII Tablic (była źródłem całego prawa, tak publicznego jak prywatnego) börja lära sig		fons omnis publici privatique iuris
Prawem publicznym są te normy, które odnoszą się do ustroju państwa rzymskiego, prywatnym zaś te, które dotyczą interesu poszczególnych jednostek; niektóre normy są bowiem stanowione w interesie ogółu, inne zaś w interesie jednostek. börja lära sig		Publicum ius est quod ad staum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utiliatem; sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim.
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. börja lära sig		Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
norma bezwzględnie wiążąca börja lära sig		ius cogens
norma względnie wiążąca börja lära sig		ius dispositivum
zwyczaj börja lära sig		mos
ustawy zgromadzeń ludowych börja lära sig		leges
uchwały zgromadzeń plebejskich börja lära sig		plebiscita
uchwały senatu börja lära sig		senatus consulta
rozporządzenia cesarskie börja lära sig		decreta principum
prawo zawierania małżeństw z obywatelami Rzymu börja lära sig		conubium
prawo zawierania aktów prawa cywilnego w zakresie obrotu gospodarczego börja lära sig		commercium
prawo wspólne wszystkim narodom börja lära sig		ius gentium
władza ojcowska börja lära sig		patria potestas
dobra wiara börja lära sig		bona fides
prawo słuszne börja lära sig		ius aequum
uzupełnianie börja lära sig		supplere
wspomaganie börja lära sig		adiuvare
poprawianie börja lära sig		corrigere
zdrowy rozsądek börja lära sig		naturalis ratio
skargi prawa ścisłego börja lära sig		actiones stricti iuris
skargi oparte na dobrej wierze börja lära sig		actiones bonae fidei
Wszelkie prawo, kótyrm się posługujemy odnosi się albo do osób, albo do rzeczy, albo do powództw. börja lära sig		Omne ius quo utimur vel ad personas pertinet, vel ad res, vel ad actiones.
rzeczy börja lära sig		res
osoba börja lära sig		personae
powództwa börja lära sig		actiones
zgromadzenia centurialne börja lära sig		comitia curiata
pomoc dla króla w sprawach sądowych börja lära sig		quaestores parricidi
zgromadzenia kurialne börja lära sig		comitia curiata
zgromadzenia centurialne börja lära sig		comitia centuriata
zgromadzenia trybusowe börja lära sig		comitia tributa
prawo sprzeciwu urzędnika wobec decyzji innego urzędnika w tym samym kolegium börja lära sig		ius intercessionis
określony zakres władzy urzędnika börja lära sig		potestas
urzędy wyższe börja lära sig		maiores
urzędy niższe börja lära sig		minores
lista senatu börja lära sig		lectio senatus
pretor miejski börja lära sig		praetor urbanus
pretor dla cudzoziemców börja lära sig		praetor perigrinus
nietykalny börja lära sig		sacrosancti
przebieg kariery urzędniczej börja lära sig		cursus honorum
przysposobienie börja lära sig		arrogatio
ustawa o wypowiedzeniu wojny börja lära sig		lex de bello indicendo
odwołania ludu od wyroków zasądzających na najwyższe kary börja lära sig		provocatio ad populum
statuty wydawane dla prowincji börja lära sig		leges provinciae
najwyższy kapłan börja lära sig		pontifex maximus
propozycje ustawodawcze cesarza börja lära sig		oratio principis
prefekt pretorianów börja lära sig		praefectus praetorio
prefekt miejski börja lära sig		praefectus urbi
prefekt aprowizacji börja lära sig		praefectus annonae
prefekt straży miejskiej börja lära sig		praefectus vigilum
prefekt ds. organizacji poczty cesarskiej börja lära sig		praefectus vehiculorum
skarb cesarski börja lära sig		fiskus
pan i bóg börja lära sig		dominus
Święty Konsystorz börja lära sig		Sacrum Consistorium
najwyższy urzędnik w państwie kierujący organami centralnymi (święty konsystorz) börja lära sig		magister officiorum
minister sprawiedliwości (święty konsystorz) börja lära sig		questor sacri palatii
minister skarbu (święty konsystorz) börja lära sig		comes sacrarum largitionum
zarządca skarbu cesarskiego börja lära sig		comes rerum privatarum
zarządca wojsk cesarskim (święty konsystorz) börja lära sig		magister militum
źródła powstania prawa börja lära sig		fontes iuris oriundi
źródła poznania prawa börja lära sig		fontes iuris cognoscendi
zwyczaj przodków börja lära sig		mos maiorum
ustawy z czasów królewskich börja lära sig		leges regiae
Ustawa XII Tablic börja lära sig		Lex Duodecim Tabularum
prawo spisane börja lära sig		ius scriptum
prawo niespisane börja lära sig		ius non scriptum
dni, w których można się procesować börja lära sig		dies fasti
dni, w których przedsiębrane czynności prawne są nieważne börja lära sig		dies nefasti
Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia. börja lära sig		Lex est, quod populus iubet atque constituit.
ustawy uchwalane na wniosek börja lära sig		leges rogatae
wniosek ustawodawczy magistratury börja lära sig		rogatio
ogłoszenie börja lära sig		promulgatio
wiece börja lära sig		contiones
doradzanie börja lära sig		suassio
odradzanie börja lära sig		disuassio
Ustawą zgromadzenia plebejskiego jest to, co plebs nakazuje i ustanawia. börja lära sig		Plebiscitum est, quod plebs iubet atque constituit.
program działania pretora w zakresie władzy sądowniczej börja lära sig		edictum perpetuum
zarzuty procesowe börja lära sig		exeptiones
Ustawa nie działa wstecz. börja lära sig		Lex retro non agit.
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą. börja lära sig		Lex posterior derogat legi priori.
Opinie senatu to to, co senat nakazuje i postanawia. börja lära sig		Senatus consultum est, quod senatus iubet atque constituit.
wniosek ustawodawczy cesarza przyjęty przez senat börja lära sig		oratio principis in senatu habita
ojciec rodziny börja lära sig		pater familias
Odpowiedzi uczonych prawników są to zdania i poglądy tych, którym pozwolono tworzyć prawa. börja lära sig		Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eorum, quibus permissum est iura condere.
prawo udzielania odpowiedzi prawnych z autorytetu cesarza börja lära sig		ius respondendi ex auctoritate principis
Konstytucją cesarską jest to, co cesarz ustanowił w dekrecie lub edykcie albo w liście, i nigdy nie wątpiono, że ma to moc ustawy. börja lära sig		Constitutio principis est, quod imperator decreto vel edicto, vel epistula constituit, nec umquam debitatum est, quin id legis vicem optineat.
Cesarz nie jest związany prawem. börja lära sig		Princeps legibus solutus est.
kodeksy börja lära sig		codices
Czego nie uznaje glosa, nie jest uznane przez sąd. börja lära sig		Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia.
galijski sposób wykładu börja lära sig		gallicus mos docendi
Legiści bez kanonów znaczą niewiele, kanoniści bez ustaw nic. börja lära sig		Sine canonibus legistae parum valent, canonistae sine lege nihil.
Kościół żyje prawem rzymskim. börja lära sig		Ecclesia vivit lege Romanae.
źródło pomocnicze i uzupełniające börja lära sig		fons subsidiarius et suppletorius
Co się spodoba władcy ma moc ustawy. börja lära sig		Quod principi placuit, legibus habit vigorem.
prawo, które dotyczy skarg börja lära sig		ius quod ad actiones pertinet
Siłę można odeprzeć siłą. börja lära sig		Vim vi repellere licet.
Siłę siłą odpierać pozwalają wszystkie ustawy i prawa. börja lära sig		Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt.
postępowanie zwyczajne börja lära sig		iudicium privatum
postępowanie nadzwyczajne börja lära sig		cognitio extra ordinem
prawo powództw börja lära sig		ius actionum
Actio jest niczym innym jak prawem sądowego dochodzenia tego, co się komu należy. börja lära sig		Nihil aliud est actio quam ius quod sibi debeatur, iudicio parsequendi.
sędzia börja lära sig		iudex
rada prawników służąca pomocą sędziemu börja lära sig		consilium
krzesło kurulne börja lära sig		sella curulis
sędzia pojedynczy i prywatny börja lära sig		iudex unus et privatus
zniewaga börja lära sig		iunira
rabunek börja lära sig		rapina
sądownictwo sporne börja lära sig		iurisdictio contentiosa
postępowanie niesporne börja lära sig		iurisdictio voluntaria
wyzwolenie niewolnikaw sposob formalny börja lära sig		vindicatio in libertatem
Powód idzie za miejscem sądu pozwanego. börja lära sig		Actor forum sequitor rei.
kompetencje ze względu na miejsce popełnienia deliktu börja lära sig		forum delicti comissi
kompetencje ze względu na miejsce położenia przedmiotu sporu börja lära sig		forum rei sitae
kompetencje ze względu na miejsce zawarcia kontraktu börja lära sig		forum contractus
kompetencje ze względu na miejsce wykonania kontraktu börja lära sig		forum solutionis
prorogacja sądu börja lära sig		prorogatio fori
Niech będzie wysłuchana i druga strona. börja lära sig		Audiatur et altera pars.
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu. börja lära sig		Actori incubit probatio.
Powstrzymywanie się od działania także jest działaniem. börja lära sig		Et non facere, facere est.
Wątpliwości na korzyść oskarżonego. börja lära sig		In dubio, pro res.
Ustawa szczegółowa uchyla normę ogólną. börja lära sig		Lex specialis derogat legi generali,
Ustawa wyższa rangą uchyla ustawę niższą rangą. börja lära sig		Lex superior derogat legi inferiori.
Nie można karać dwa razy za to samo. börja lära sig		Non bis in idem.
Zaniedbanie jest winą. börja lära sig		Neglegentia culpa est.
Argumenty nalezy ważyć, nie liczyć. börja lära sig		Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta.
Umów należy dotrzymywać. börja lära sig		PActa sunt servanda.
Gniew jest zakazany w sądzeniu. börja lära sig		Prohibenda est ira in puniendo.
Dobro publiczne powinno być najwyższym prawem. börja lära sig		Salus rei publicae suprema lex esto.
Milczą prawa w szczęku broni. börja lära sig		Silent leges inter arma.
To, co na powierzchni przypada gruntowi. börja lära sig		Superficies solo cedit.
Gdzie społeczeństwo tam prawo. börja lära sig		Ubi societas, ibi ius.
Chcącemu nie dzieje się krzywda. börja lära sig		Volenti non fit iunira.
część börja lära sig		pars, partis
powód börja lära sig		actor, actoris
dowód börja lära sig		probatio probationis
czynić börja lära sig		facio, facere
oskarżony börja lära sig		reus, rei
wątpliwy börja lära sig		dubius, dubia, dubium
zmieniać börja lära sig		muto, mutare
siła, moc börja lära sig		potestas, potestatis
stały börja lära sig		perpetuus, perpetua, perpetuum
stan natury upadłej börja lära sig		status naturae lapsae

Łacina cz. 1

Du måste vara inloggad för att skriva en kommentar.

mer