Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 fiche    lenka1
ladda ner mp3 skriva ut spela Kontrollera dig själv
 
Fråga język polski Svar język polski
accidentalia negotii
börja lära sig
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
börja lära sig
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
börja lära sig
do akt
ad eventum
börja lära sig
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
börja lära sig
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
börja lära sig
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
börja lära sig
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
börja lära sig
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
börja lära sig
do własnego użytku
amicus curiae
börja lära sig
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
börja lära sig
analogia z prawa
animus manendi
börja lära sig
zamiar stałego pobytu
bona fides
börja lära sig
dobra wiara
causa
börja lära sig
przyczyna
casus belli
börja lära sig
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
börja lära sig
warunek prawny
conditio sine qua non
börja lära sig
warunek konieczny
contra legem
börja lära sig
niezgodnie z prawem
corpus delicti
börja lära sig
dowód rzeczowy
culpa
börja lära sig
wina
culpa in contrahendo
börja lära sig
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
börja lära sig
wina w nadzorze
culpa in eligendo
börja lära sig
wina w wyborze
damnum emergens
börja lära sig
rzeczywista szkoda
debellatio
börja lära sig
zawojowanie
de facto
börja lära sig
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
börja lära sig
zgodnie z prawem
de lege artis
börja lära sig
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
börja lära sig
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
börja lära sig
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
börja lära sig
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
börja lära sig
staranność
do ut des
börja lära sig
"daję, abyś dawał"
dolus directus
börja lära sig
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
börja lära sig
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
börja lära sig
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
börja lära sig
ze względów słuszności i dobra
ex ante
börja lära sig
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
börja lära sig
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
börja lära sig
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
börja lära sig
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
börja lära sig
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
börja lära sig
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
börja lära sig
z mocy prawa
ex nunc
börja lära sig
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
börja lära sig
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
börja lära sig
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
börja lära sig
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
börja lära sig
podczas nieobecności
in statu nascendi
börja lära sig
w trakcie powstawania
inter partes
börja lära sig
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
börja lära sig
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
börja lära sig
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
börja lära sig
solidarność niewłaściwa
ipso facto
börja lära sig
z racji samego faktu
ipso iure
börja lära sig
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
börja lära sig
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
börja lära sig
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
börja lära sig
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
börja lära sig
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
börja lära sig
prawo narodów
ius in bello
börja lära sig
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
börja lära sig
prawo legacji
ius sanguinis
börja lära sig
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
börja lära sig
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
börja lära sig
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
börja lära sig
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
börja lära sig
zob. de lege ferenda
lex generalis
börja lära sig
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
börja lära sig
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
börja lära sig
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
börja lära sig
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
börja lära sig
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
börja lära sig
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
börja lära sig
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
börja lära sig
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
börja lära sig
prawo nie działa wstecz
lex specialis
börja lära sig
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
börja lära sig
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
börja lära sig
sposób działania
mortis causa
börja lära sig
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
börja lära sig
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
börja lära sig
prawo przodków
nasciturus
börja lära sig
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
börja lära sig
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
börja lära sig
niedbalstwo
non liquet
börja lära sig
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
börja lära sig
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
börja lära sig
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
börja lära sig
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
börja lära sig
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
börja lära sig
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
börja lära sig
posiadanie
preasumptio iuris tantum
börja lära sig
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
börja lära sig
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
börja lära sig
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
börja lära sig
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
börja lära sig
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
börja lära sig
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
börja lära sig
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
börja lära sig
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
börja lära sig
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
börja lära sig
rzecz osądzona
res nullius
börja lära sig
rzecz niczyja
restitutio in integrum
börja lära sig
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
börja lära sig
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
börja lära sig
ziemia niczyja
ultima ratio
börja lära sig
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
börja lära sig
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
börja lära sig
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
börja lära sig
weto
vindicatio
börja lära sig
windykacja
vis maior
börja lära sig
siła wyższa
vis legis
börja lära sig
siła prawa
dolus directus praemeditatus
börja lära sig
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
börja lära sig
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
börja lära sig
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
börja lära sig
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
börja lära sig
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Du måste vara inloggad för att skriva en kommentar.