zwierzaki 2

znieczulenie

odwracalne zniesienie czucia bólu w całym ciele, bądź w określonej jego części przy użyciu metod farmakologicznych i fizycznych. Bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu

podział znieczuleń

1. proste 2. złożone 3. wziewne 4. infuzyjne 5. ogólne 6. miejscowe

znieczulenie proste

Zalety: prostota działania, Wady: potrzeba używania wysokich dawek; częsta możliwość występowania objawów ubocznych

znieczulenie złożone

Zalety: minimalizacja depresji krążeniowo-oddechowej przez minimalizację dawek anestetyków; krótsza i gładsza indukcja i budzenie; stabilna tolerancja chirurgiczna (komfort operowania); wielokierunkowe działanie analgnetyczne, Wady: duże koszty

znieczulenie ogólne

kontrolowane i odwracalne zniesienie świadomości, odruchów oraz czucia bólu i innych bodźców, Zalety: chuj wie, Wady: chuj wie

znieczulenie miejscowe

czasowe i odwracalne przerwanie przewodnictwa impulsów w zakresie OUN, Zalety: zbędny specjalistyczny sprzęt, bardzo dobre działania przeciw bólowe; rzadko dochodzi do powikłań, Wady: ograniczony czas trwania zależy od zastosowania leku

znieczulenie infuzyjne

Zalety: szybkie wyłączenie świadomości; prosta metoda podawania środka; brak skażenia atmosfery sali operacyjnej, Wady: łatwość przedawkowania; trudniejsza sterowność

znieczulenie inhalacyjne

Zalety: szybko przechodzi do krążenia i szybko je opuszcza; praktycznie nie wchodzi w tory metaboliczne organizmu i nie podlega biodegradacji; pacjent otrzymuje tlen, który rozrzedza środek gdy to potrzebne, Wady: słabe właściwości przeciwbólowe powodują

Postępowanie przedoperacyjne

1. dokładne zważenie pacjenta 2. oszacowanie całkowitej krwi krążącej 3. stabilizacja stanu ogólnej (musi być najedzone i napojone) 4. wybór postępowania anestezjologicznego i przygotowanie odpowiedniej aparatury 5. przygotowanie ciepłego i spokojnego

podaż leków zwierzętom laboratoryjnym

- podskórna - domięśniowa - dotrzewnownowa - dożylna

dodatkowe czynniki ryzyka związane z małymi rozmiarami zwierząt

1. trudności w dostępie do dróg oddechowych i naczyń krwionośnych 2. mała masa mięśniowa 3. wydłużony czas wybudzania 4. różnorodna a czasem nieprzewidywalna odpowiedź na anestetyki 5. niedokładność urządzeń do monitoringu

Katemina

- jest anestetyków uniwersalnym - ma działanie stymulujące na układ krążenia - utrzymuje dobra perfuzję ważnych dla życia narządów - zwiększa zapotrzebowanie na tlen, wysokie dawki podane dożylnie mogą powodować silna depresje układu krążenia

czynniki wpływające na dystrybucję i eliminacje anestetyków wziewnych

- stężenie w powietrzu wdechowym - im wyższe stężenie tym wyższa dyfuzja - zwiększona ilość i głębokość oddechów pomaga dostać się większej ilości anestetyków do płuc - powierzchnia i szybkość dyfuzji - przepływ krwi przez płuca

izofluran

- jeden z najmniej rozpuszczalnych anestetyków wziewnych we krwi i tkankach - nie wpływa na kurczliwość sercowa - nie uczula mięśnia sercowego na katecholaminy - obniża ciśnienie krwi w sposób zależny od dawki - depresja oddechowa

znieczulenie równoważne

znieczulenie miejscowe + płytkie znieczulenie ogólne, Zalety: niskie dawki gwarantują bezpieczeństwo; możliwość pogłębienia i przedłużenia znieczulenia; poprawa drożności dróg oddechowych, możliwość suplementacji tlenu

rodzaje znieczuleń miejscowych

1. powierzchniowe 2. nasiekowe 3. dostawowe 4. przewodowe 5. zewnątrzoponowe 6. podpajęczynówkowe

możliwość redukcji dystresu oprócz środków przeciwbólowych

1. zmiany w metodyce badania 2. zdrowe zwierzęta 3. wzbogacone środowisko 4. umiejętności eksperymentatora/opiekuna 5. właściwa opieka 6. humanitarnym koniec doświadczenia 7. doświadczenie pilotażowe

dystres

mający patologiczne następstwa długotrwale występujący czynnik

oznaki silnego dystresu u zwierzęcia

1. potrzeby fizjologiczne są zaniedbane 2. skóra i futro przestają być lśniące 3. krwawe łzy u szczurów; gruczoły dodatkowo nawilżają 4. tetno, temperatura i oddech są większe niż zazwyczaj 5. brak reakcji na bodźce 6. zaburzenia zachowania się

metody uśmiercania

1. przedawkowanie środka znieczulającego 2. strzał zablokowanym bolcem (króliki i duże zwierzęta) 3. dwutlenek węgla (a właściwie tlenek węgla) 4. dyslokacja kręgów szyjnych (gołębie) 5. uderzenie pałką w głowę (króliki)

3 podstawowe mechanizmy wywoływania śmierci przez stosowane metody

1. bezpośrednie lub pośrednie niedotlenienie 2. bezpośrednia blokada funkcji ośrodków nerwowych odpowiedzialnych za czynności życiowe 3. fizyczne zatrzymanie aktywności mózgu oraz zniszczenie ośrodków nerwowych kontrolujących czynności życiowe

zasady wykonywania procedur

1. trzeba uniknąć śmierci zwierząt 2. gdy stan zdrowia w wyniku procedury wskazuje na zbliżającą się śmierć należy natychmiast uśmiercić 3. gdy uniknięcie śmierci w procedurze jest niemożliwe należy zrobić to jak najmniej boleśnie

uśmiercać zwierzęta może osoba, która:

1. ma wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie 2. odbyła szkolenie w zakresie uśmiercania zwierząt wykorzystywanych w procedurach 3. odbyła 3-miesięczną praktykę pod nadzorem lekarza weterynarii lub osoby, która przeprowadza uśmiercanie w ośrodku

uzębienie

drapieżne: heterodontyzm, zęby krótkokoronowe, zęby mleczne i stałe, choroby uzębienia = kłopoty z przyjmowaniem pokarmu

worki przyustne u chomików

1. symetryczne zachyłki jamy ustnej, magazyn pokarmu i ściółki 2. możliwe wynicowanie, ropnie, zapalenie błony śluzowej guzy

żołądek (odcinek kwaśny przewodu pokarmowego)

1. myszy i szczury mają typ przełykowo-jelitowy (jedna jama), część gruczołowa i bezgruczołowa oddzielone fałdem błony śluzowej, brak możliwości zwracania

jelito ślepe

(cecum) 1. u drapieżnych małe 2. u gryzoni największy odcinek jelita grubego, stanowi komorę fermentacyjną (najbardziej rozwinięte cecum i królików, ale królik to nie gryzoń)

narządy płciowe

1. samce: narządy wewnętrzne i zewnętrzne, podział na mosznowce i bezmosznowce (skrytojądrowce), u zajęczaków jądra zstępują do uchyłków skóry brzucha

podział łożyska ze względu na anatomię

1. łożysko rozproszone (świnie i koniowate) 2. łożysko wielokrotne (przeżuwacze) 3. łożysko popręgowe (drapieżne) 4. łożysko tarczowate (gryzonie i naczelne)

podział łożyska ze względu na histologię

1. nabłonkowo-kosmówkowe (drapieżne) 2. łączno-kosmówkowe (przeżuwacze) 3. śródbłonkowo-kosmówkowe (drapieżne) 4. krwio-kosmówkowe (naczelne) 5. krwio-śródbłonkowe (gryzonie)

zwierzęta endotermiczne

ptaki i ssaki utrzymują temperaturę wewnętrzną na wyższym lub niższym poziomie niż temperatura otoczenia. Jeśli jest zbyt gorąco lub zimno muszą wydatkować więcej energii

optymalne warunki utrzymania zwierząt (temp i wilgotność)

1. gryzonie 19-26*C i 40-60% wilgotności 2. psy, króliki i koty 15-21*C i 30-60/70% wilgotności 3. ptaki 15-25*C

badania in silico

badanie za pomocą komputera. Teoretyczna metoda badawcza obejmująca zwłaszcza modelowanie komputerowe służąca do przewidywania prawdopodobnych działań toksykologicznych substancji. Dobry screening może zminimalizować ilość zwierząt oraz czas i koszty

na czym polega hodowla komórek

na utrzymaniu komórek przy życiu poza organizmem przez minimum 24h. Komórki mają zdolność proliferacji, co umożliwia ich hodowlę i namnażanie poza organizmem. Odpowiednie warunki to 37&C, 95% wilgotności 5-10% O2 i 7,2-7,4pH

rodzaje hodowli komórek

1. pierwotne - hodowle komórek wyizolowanych bezpośrednio z organizmu/tkanki

hodowle pierwotne wady i zalety

wady: ograniczony potencjał wzrostu; ograniczona żywotność komórek; konieczność każdorazowej izolacji komórek z tkanki; zmienność cech każdej z hodowli, zalety: zdolność biotransformacji; zachowanie funkcji swoistych dla tkanki macierzystej

hodowle wtórne wady i zalety

wady: niestabilność chromosomów; odstępstwa od fenotypu wyjściowego; utrata markerów swoistych dla wyjściowej tkanki

typy hodowli komórek

1. w zawiesinie - hodowle komórek wyizolowanych bezpośrednio z organizmu/tkanki 2. adherentne - hodowla powstała z hodowli pierwotnej po wielokrotnym pasażowaniu

kokultury komórkowe i kokultury z użyciem insertów

kokultury komórkowe - badane są bezpośrednie interakcje pomiędzy komórkami, które mają ze sobą kontakt fizyczny;

czynniki wpływające na właściwości sferoidów

1. rozmiar (mniejsze są mniej odporne na leki) 2. kształt 3. gęstość (gęstość jest ważna jeżeli chodzi o zdolność penetracji leku) 4. jednolitość (najgorszy jest brak jednolitości)

w pomieszczeniu, w którym utrzymuje się zwierzęta:

1. wentylacja ciągła i awaryjna dostosowana do potrzeb zwierząt 2. utrzymanie poziomu kurzu i stężenia gazów 3. izolacja akustyczna i materiały dźwiękochłonne 4. oświetlenie sztuczne umożliwiające zaspokojenie biologicznych potrzeb zwierząt

czym szkodzi zbyt duża a czym mała wilgotność

zbyt duża: 1. zwiększone ryzyko infekcji i chorób; oklejanie sierści; wilgotne podłoże, zbyt niska: zmiany martwicowe skóry ogona młodych zwierząt; ring tail przy <30%

oświetlenie

1. cykle świetlne 12:12, chyba że gatunek/eksperyment wymaga inaczej 2. rytm aktywności zwierząt jest specyficzny gatunkowo 3. szczepy albiotyczne myszy i szczurów są bardziej wrażliwe na światło, optymalnie 25 lux z dala od źródła

wentylacja

1. szczury wrażliwe na wysokie stężenie amoniaku - sprzyja rozwojowi zapalenia płuc 2. feromony jako sposób komunikacji szczególnie u myszy (kropelkowanie) 3. wymiana powietrza cicha, nawiew nie skierowany bezpośrednio

jak utrzymuje się zwierzęta w ośrodku?

w grupach złożonych ze zwierząt, które nie wykazują wobec siebie zachowań agresywnych, z wyłączeniem: zwierząt o naturze samotniczej oraz gdy utrzymanie zwierząt pojedynczo jest uzasadnione względami naukowymi

grupy w których żyją zwierzęta laboratoryjne

mysz - zwierzęta socjalne żyjące głównie w rodzinnych grupach kontrolowanych przez samca; szczur - żyje w grupach, w których łatwo wytwarza się hierarchia, rządzi samiec; chomik syryjski - samotnik

wzbogacenie środowiska

zwierzętom powinno się dawać różne rzeczy, bo mają one naturalną chęć do eksplorowania, a klatka odcina je od bodźców zewnętrznych, jeżeli sami im tego nie damy mogą przejawiać stereotypia

wymagania dotyczące klatki

1. klatki z rusztem są niedopuszczalne bo można dostać zapalenia skóry i tkanki podskórnej podeszw 2. musi być wykonana z materiałów nieszkodliwych i łatwych do czyszczenia 3. musi mieć miejsce do wypoczynku 4. musi być dostosowana wielkością do zwierzaka

przygotowanie zwierząt do procedur

1. transport 2. stan zdrowia zwierząt 3. aklimatyzacja/kwarantanna 4. chwyty

przygotowanie do transportu

1. pojedynczo lub w grupach (zależy jak żyją) 2. zwierzęta zdrowe (certyfikat zdrowia) 3. odpowiednie klatki 4. dostęp do jedzenia i picia

ocena stanu zdrowia zwierzęcia

1. wygląd ogólny 2. zachowanie 3. apetyt i pobieranie wody 4. wydalanie moczu i kału (ocena wydzieli) 5. parametry fizyczne

okresy kwarantanny

1. gryzonie od 5 do 15 dni 2. króliki, psy, koty od 20 do 30 dni 3. naczelne od 30 do 60 dni

chwytając zwierzę należy to robić:

1. ostrożnie otwierając klatke 2. unikając gwałtownych ruchów i hałasu 3. głaszcząc je (uspokajając) 4. pozwalając zwierzęciu podejść do ręki 5. chwytając odpowiednio 6. regularnie

na co zwrócić uwagę podnosząc zwierzę

1. czy zwierzę nas zna, czy jesteśmy oby 2. czy czuje nasz strach 3. czy sposób chwytania jest zwierzęciu znany 4. w jakim stanie jest zwierzę 5. czy jest agresywne 6. w jakim jest wieku

chwytanie noworodków

1. najlepiej w pierwszym tygodniu nie robić nic bo matka zagryza młode, albo przenieść całe gniazdo 2. nie podnosić na ogon 3. wcześniej wyjąć matkę 4. nie trzymać długo poza gniazdem (wychłodzenie) 5. sprawdzić czy matka nie porzuciła małego

po zakończeniu procedury:

1. sprawdzić czy wszystko włożyliśmy z powrotem do klaki 2. odłożyć zwierzę do klatki 3. zamknąć prawidłowo klatkę i delikatnie odstawić na miejsce

dzikie zwierzęta w ośrodku

1. poddaje się aklimatyzacji i kwarantannie 2. utrzymuje się i zapewnia im opiekę 3. hoduje się, w przypadku gdy są dla rozrodu, w warunkach dostosowanych do potrzeb danego gatunku

danio pręgowate - cechy

1. rodzina karpiowatych 2. 4,5-5cm długości 3. pochodzi z indii, bangladeszu, nepalu 4. krótki cykl rozwojowy (2-4m) 5. dostępność dużej ilości materiału do badań 6. łatwość manipulacji genetycznej

stres u ryb, reakcje i jak minimalizować lub eliminować

reakcje: przyspieszone oddychanie; utrata apetytu; zahamowanie rozrodu; spadek odporności; upośledzenie zdolności adaptacyjnych; reakcje alarmowe

metody chwytania ryb

1. za pomocą siatki 2. elektropołowy za pomocą atestowanego urządzenia

transport ryb

1. 30-50% wody i 50-70% powietrza w worku transportowym 2. 1-2h transportu nie wymaga podawania tlenu 3. ryby są bezpieczne powyżej doby 4. temperatura - okładanie lodem lub klima

kwarantanna u ryb

1. dolewanie wody do worka z docelowego zbiornika 10-25% na raz 2. odłowienie ryb i wpuszczenie ich do zbiornika 3. karmienie dopiero 2 lub 3 dzień 4. preparaty witaminowe B1, C i E 5. okres kwarantanny 7-14 dni

uważna obserwacja wyglądu i zachowania ryb w każdym zbiorniku (dobry i zły stan ryb)

dobry stan: aktywne pływanie; dynamiczne żerowanie; interakcje behawioralne,

ogólne zasady opieki nad rybami

1. ocena stanu ryby raz dziennie 2. kontrola funkcjonowania sprzętu akwariowego i środowiska ryb - dwa razy dziennie 3. kontrola jakości wody od raz dziennie 4. karmienie ryb od 1-5 dziennie do 3-4 tygodniowo

w warunkach in vitro, w celu otrzymania hodowli 3D wykorzystuje się:

1. Hodowle rotacyjne w butelce z mieszadłem 2. Hodowle na podłożu nieadhezyjnym 3. zastosowanie dodatku nano włókien polimerowanych do zawiesiny komórek 4. Metoda wiszącej kropli