WOS dziś i jutro cz 1

konsumpcyjny styl zycia

polega na gromadzeniu dóbr materilnych

socjalizacja

przyswajanie przez człowieka wartosci postaw i zachowan charakterystycznych dla otoczenia

resocjalizacja

ponowne przygotowanie do zycia w społeczenstwie osób które utaciły mozliwość funkcjonowania wsród innych

rola spoleczna

pełnienie przez człowieka określonej funkcji w społeczeństwie

grupa społeczna

zbiorowosc min 3 osób. podział ze wzgledu na liczebnosc (małe i duze), rodzaj więzi (formalne lub nie) rodzaj członkostwa (pierwotne lub wtórne) trwałość

funkcje rodziny

-prokreacyjna - wydawanie potomnstwa - socjalizacyjna - przygotowanie do zycia w społeczeństwie - opiekuncza - opieka

normy społeczne

zasady i wzorce zachowan obowiązujace w danym społeczenstwie

rodzaje norm społecznych

- normy formalne a) normy prawne - ustalone przez panstwo - normy nieformalne a) religijne b) obyczajowe c) moralne

tolerancja

poszanowanie cudzych poglądów nawet jeśli róznia sie od naszych

naród

zbiorowośc ludzi, który mają wspólne pochodzenie, traducje, kulture, jezyk, najczęsciej mieszkaja na terenie jednego panstwa

dziedzictwo narodowe

najważniejsze dzieła sztuki, zabytki i obyczaje narodu

tozsamosc narodowa

poczucie wiezi z osobami należącymi do tego samego narodu

polskie symbole narodowe

a) flaga 1831 b) hymn 1927 c) godło 1989

ojczyzna

kraj zamieszkania, urodzenia, lub z którego pochodzą przodkowie

patriotymz

miłosc i szacunek do ojczyzny

kosmopolityzm

uznawanie za ojczyzne całego swiata jednoczesne podwazanie postawy patriotycznej i brak zainteresowania swoim narodem

nacjonalizm

podporządkowanie zycia obywateli interesom państwa, rozwijanie narodu kosztem innych nacji

szowinizm

ninawisc wobec innych narodów, uwielbienie własnego

streotyp

uproszczony pogląd na temat danej zbiorowosci wynikajacy z niepełnej wiedzy na dany temat

mniejszoći narodowe

grupy osób innej narodowosci niz dominujaca na terenie danego państwa, zachowuja jezyk, kulturę, tozsamośc narodową. maja prawo zachowania i rozwijania kultury i tradycji, posługiwania sie własnym jezykiem, wyznawania religii

mniejszości etniczne

wyróżniaja sie zwyczajami lub jezykiem lecz tworzą naród wraz z innymi mieszkancami kraju

społeczeństwo

zorganizowana zbiorowość która łączy wspólny udzial w wielu dziedzinach zycia

polonia

grupy polskich emigrantów i ich potomków, którzy mieszkaja poza granicami Polski i zachowuja tozsamość narodową

państwo

określone, oddzielone granicami terytorium zamieszkiwane przez trwaławspólnote ludzi, która polega niezaleznej władzy państwowej naród daży do posiadania państwa

państwo federacyjne

składa sie z wielu częśći (kraje, stany, prowincje, rgiony) które były osobnymi panstwami. inny jezyk, obyczaje, prawa. niektóre mają odrębne prawa i własne rządy. nie maja prawa do secesji, czyli do odłączenia i utworzenia własnego panstwa

panstwo unitarne

charakteryzuje sie wewnetrzna jednolitoscią, na całym terytorium obowiazuje takie samo prawo. kraje podzielone na regiony o ograniczonej mozliwosci samodzielnego działania

cechy panstwa

- posiadanie własnego terytorium - niezależnośc czyli suwerennosc - przymusowość (prawo dysponuje srodkami przymusu wobec mieszkanców)

funkcje państwa

wewnętrzne - prawodawcza - administracyjna - porządkowa - kulturalno oświatowa - socjalna - gospodarcza zewnetrzne - kontakty miedzynarodowe - obrona granic

ustrój polityczny

forma sprawowania władzy w panstwie. okresla zasady prawne kraju, prawa i obowiazki obywateli orazrelacje między organami sprawujacymi władzę.

demokracja

obywatele maja duzy wpływ na funkcjonowanie panstwa

autorytaryzm

udzialobywateli w zyciu publicznym jest poddawany stałej kontroli i ograniczony przez władzę (biołoruś)

totalitaryzm

brak wpływu społeczenstwa na życie publiczne, próby kontrolowania przez władze wszystkich stref zycia jednostki

rodzaje sprawowania władzy w panstwie

republika i monarchia

republika

najwyzsze organy władzy wylaniane sa przez społeczeństwo w wyborach. obywatele wsóldecyduja o losach panstwa i ponosza za nie odpowiedzialoność.

monarchia

dozywotni władca głowa państwa

domokracja

ustrój polityczny w większości rozwiniętych panstw. gwarantuje obywatelom liczne swobody 9wolnosc słowa, mozliwosc wpłwania na rządzacych. władze sprawuja przedstawiciele społeczenstwa, wybrani w wolnych wyborach.

demokracja posrednia

gdy decyzje podejmują wybrani w głosowaniu przedstawiciele społeczeństwa (radni i posłowie)

demokracja bezposrednia

gdy decyzje osobiscie podejmują upowaznieni obywatele (referndum, plebiscyt)

prawa obywatelskie w państwie demokratycznym

osobiste (do ochrony zycia, prywatnosci, zakaz tortur, równosc wb prawa) polityczne (wolosc zgromadzeń, do obywatelstwa, prawo wyborcze) socjalne, ekonomicze, kulturalne (ochrony zdrowia, nauki w szkołach, wyboru zawodu i miejsca pracy)

demokracja wiekszosciowa

decyzje podejmowana z wola większości obywateli

demokracja konstytucyjna

obowiazuje zasada, ze decyzje wiekszosci nie moga obraniczać wolnosci i praw człowiek, muszą byc zgodne z prawem.

plusy demokracji: - wolnosc słowa - prawo do wyrażania opinii - prawa obywatelskie - równosć - wolnosc wyznania

minusy demokracji - wiekszosc narzuca zdanie mniejszosci - naduzywanie wolnosci - niewłasciwi ludzie u władzy

organizacje pozarzadowe

działaja niezależnie od władzy państwowej. są zakładane przez obywateli w celu pomocy innym członkom społeczeństwa (fundacje i stowarzyszenia)

patologie w panstwie demokratycznym

sytuacja, w której osoby lub grupy funkcjonują sprzecznie z obowiazującymi zasadami, co ma negatywny wpływ na społeczeństwo

demagogia

głoszenie obietnic bez pokrycia i poglądów przynoszacych poparcie

populizm

składanie obietnic tylko w celu uzyskania władzy

korupcja

nadużywanie stanowiska dla uzyskania prywatnych korzyści. oferowanie pozytywnych rozwiazan w zamian za łapówkę

biurokratyzacja

tworzenie niepotrzebnych stanowisk, odsyłanie "od okienka do okienka"

centralizacj

ulokowanie urzedow w stolicy, zmniejszenie wpływu obywateli na władzę, ograniczenie władz lokalnych

funcje pieniądza

mierzenia wartosci towaru i usługi, rola srodka płatniczego, gromadzenie oszczednosci

popyt

ilość towarów i usług, które konsumenci chcą i moga kupic po określonej cenie i czasie

podaż

ilosć dóbr, które producenci mohą wytworzyc i dostarczyc na rynek w danym czasie i cenie

podatki

określone prawem świadczenia pieniężne, które obywatele zobowiazani są płacic na rzecz państwa i władz