|
Fråga |
Svar |
|
börja lära sig
|
|
ius
|
|
|
prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe börja lära sig
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
jakim prawem? jaką podstawą prawną? börja lära sig
|
|
Quo iure?
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius naturale
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius gentium
|
|
|
prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa börja lära sig
|
|
ius publicum quod ad statum rei Romanae spectat
|
|
|
prawo prywatne jest prawem dotyczącym korzyści poszczególnych jednostek börja lära sig
|
|
ius privatum quod ad singulorumutilitatem spectat
|
|
|
prawo obywateli rzymskich börja lära sig
|
|
ius civile
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius canonicum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius universale
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius ducale
|
|
|
najwyższe prawo jest najwyższym bezprawiem börja lära sig
|
|
summum ius summa iniuria
|
|
|
prawo bezwzględnie wiążące. Strony stosunku prywatno-prawnego nie mogły zmieniać swoimi ustaleniami norm prawa wprowadzonych przez państwo börja lära sig
|
|
ius cogens
|
|
|
prawo względnie wiążące (przepis prawny, którego zastosowanie może być w konkret börja lära sig
|
|
ius dispositivum
|
|
|
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci r börja lära sig
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
sąd zna prawo, w sądzie nie musimy udowadniać prawa, bo sąd zna prawo börja lära sig
|
|
iura novit curia
|
|
|
tam gdzie społeczeństwo, tam prawo (żadna wspólnota nie może egzystować bez praw börja lära sig
|
|
ubi societas ibi ius
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
praecepta iuris
|
|
|
nikomu nie szkodzi ten, kto korzysta ze swojego prawa börja lära sig
|
|
qui suo iure utitur, neminem laedit
|
|
|
szybszy w prawie, lepszy w czasie börja lära sig
|
|
prior tempore potior iure
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
fontes iuris
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
fontes iuris oriundi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Fontes iuris cognoscendi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
mos maiorum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
consuetudo
|
|
|
długi zwyczaj, długotrwałe przyzwyczajenie, warunek, który musiał zostać spełniony żeby obyczaj został uznany za normę prawną börja lära sig
|
|
longa consuetudo
|
|
|
zwyczaje miejscowe, obowiązujące na danym terminie börja lära sig
|
|
consuetudines loci
|
|
|
zwyczaje przyjęte przez społeczeństwo börja lära sig
|
|
consuetudines aprobatae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
consuetudines in scriptis redactae
|
|
|
wygaśnięcie ustawy poprzez nieużywanie börja lära sig
|
|
desuetudo
|
|
|
doktor obojga praw - rzymskiego i kanonicznego börja lära sig
|
|
doctor ultrisque iuris
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
error
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ignorantia
|
|
|
nieznajomość faktu nie szkodzi börja lära sig
|
|
ignorantia facti non nocet
|
|
|
nieznajomość prawa nikogo nie uwalnia börja lära sig
|
|
ignorantia iuris non exculpat
|
|
|
nieznajomośc prawa szkodzi börja lära sig
|
|
Ignorantia iuris nocet
|
|
|
komentarz, dopisek, uwaga na marginesie börja lära sig
|
|
glossa marginalis
|
|
|
komentarz między wieszami börja lära sig
|
|
glossa interlinearis
|
|
|
zbiór najważniejszych komentarzy börja lära sig
|
|
glossa ordinaria Accuriusa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
forum
|
|
|
rynek rzymski, główny plac w starożytnym Rzymie u stóp Kapitolu börja lära sig
|
|
Forum Romanum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
forum origins
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
forum domicili
|
|
|
sąd właściwy, właściwość sądowa börja lära sig
|
|
forum competens
|
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce zawarcia kontraktu, miejsce zawarcia kontraktu börja lära sig
|
|
forum contractus
|
|
|
miejsce uwolnienia się od zobowiązania börja lära sig
|
|
forum solutionis
|
|
|
miejsce uwolnienia się od kontraktu börja lära sig
|
|
forum soluti contractus
|
|
|
sąd miejsca, gdzie popełniono delikt börja lära sig
|
|
forum delicti commissi
|
|
|
sąd miejsca położenia rzeczy spornej börja lära sig
|
|
forum rei sitae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
forum hereditatis
|
|
|
sąd, który można wybrać (prawo targowe) börja lära sig
|
|
forum liberum
|
|
|
miejsce sprawowania sądu (równoznaczne z kompetentnością sądu) börja lära sig
|
|
loca forensia
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
census fori
|
|
|
przywilej sądowy dla poszczególnych stanów (np. sądy kościelne dla duchownych) börja lära sig
|
|
privilegium fori
|
|
|
zarzut niewłaściwości sądu (sąd nie jest kompetentny do orzekania w danej sprawi börja lära sig
|
|
praescriptio fori
|
|
|
powód idzie za sądem pozwanego. Powód składa powództwo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego börja lära sig
|
|
actor sequitur forum rei
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
causae spirituales
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
causae saeculares
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex generalis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex specialis
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją nieważności börja lära sig
|
|
lex perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną oraz sankcją nieważności börja lära sig
|
|
lex plus quam perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną börja lära sig
|
|
lex minus quam perfecta
|
|
|
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji börja lära sig
|
|
lex imperfecta
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
verba legis
|
|
|
okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie börja lära sig
|
|
vacatio legis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
prawo ustanowione później należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej börja lära sig
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną börja lära sig
|
|
lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną börja lära sig
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
norma wcześniejsza wcześniejsza börja lära sig
|
|
legi priori speciali
|
|
|
działanie w celu obejścia ustawy (sprzeczne z ideą ustawodawcy, ale zgodne z literą prawa) börja lära sig
|
|
praeter legem
|
|
|
zastrzeżenie dokonane w myśli, wola nie jest zgodna z oświadczeniem woli börja lära sig
|
|
reservatio mentalis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
simulatio
|
|
|
czynność prawna zawarta dla pozoru börja lära sig
|
|
negotium simulatum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
negotium claudicans
|
|
|
zamiana jednego aktu na drugi börja lära sig
|
|
conversio arctus iuridici
|
|
|
nadanie mocy prawnej wadliwemu uprzednio aktowi prawnemu börja lära sig
|
|
convalidatio
|
|
|
potwierdzenie oświadczenia woli börja lära sig
|
|
ratihabitio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ratificatio
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które określają jej typ i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego börja lära sig
|
|
essentialia negotii
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które powinny znaleść się w jej treści, jednak jeśli strony nie włączą ich do treści czynności, jest ona ważna a brakujące elementy można ustalić na podstawie przepisów podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływają na jej istotę, ale mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych, np. kara umowna börja lära sig
|
|
naturalia negotii accidentalia negotii
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dies a quo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dies ad quem
|
|
|
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba börja lära sig
|
|
computatio civilis
|
|
|
bardzo dokładny sposób liczenia czasu, nakazuje uwzględniać nie tylko dzień, ale także godzinę i minutę zdarzenia börja lära sig
|
|
computatio a momento ad momentum
|
|
|
od samego początku, z mocą wsteczną börja lära sig
|
|
ex tunc
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ex nunc
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
condicio sine qua non
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
res
|
|
|
rzeczy wspólne wszystkim ludziom börja lära sig
|
|
res omnium communes
|
|
|
co jest trwale związane z gruntem, należy do właściciela gruntu börja lära sig
|
|
superficies solo cedit
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iura in re aliena
|
|
|
powództwo o ochronę praw na rzeczy börja lära sig
|
|
actio in rem
|
|
|
(skuteczność) wobec wszystkich börja lära sig
|
|
erga omnes
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
prawo do posiadania rzeczy
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius utendi
|
|
|
prawo do rozporządzania rzeczą börja lära sig
|
|
ius disponendi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius infinitum
|
|
|
prawo do zużywania rzeczy börja lära sig
|
|
ius abutendi
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada börja lära sig
|
|
nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
solo consensu
|
|
|
doliczanie czasu posiadania poprzednika börja lära sig
|
|
accessio possessionis
|
|
|
możliwość doliczenia czasu posiadania danej nieruchomości przez zbywcę do czasu posiadania nieruchomości przez nowego właściciela, ułatwienie drogi zasiedzenia börja lära sig
|
|
accessio temporis
|
|
|
posiadacz samoistny, który znajduje się "w drodze do zasiedzenia" börja lära sig
|
|
in statu usucapiendi
|
|
|
własność zwierzchnia. Konstrukcja własności podzielonej (np. w średniowiecznym ustroju feudalnym); w starożytnym Rzymie było to jedno z praw właściciela börja lära sig
|
|
dominium directum
|
|
|
własność użytkowa. W średniowiecznym ustroju feudalnym władzę taką posiadał wasal börja lära sig
|
|
dominium utile
|
|
|
współwłasność niepodzielna (np. niedzały ojcowskie w średniowieczu) börja lära sig
|
|
condominium pro indviso
|
|
|
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy)- z każdej przyczyny. Jedno z powództw petytoryjnych, służących ochronie praw właściciela. börja lära sig
|
|
rei vindicatio - cum omni causa
|
|
|
jedno z powództw petytoryjnych, przysługiwała właścicielowi kwirytarnemu, kóry zachował rzecz w posiadaniu, ale jego uprawnienia były naruszane w inny sposób, a naruszający twierdził, że ma do tego prawo (np. w prawie sąsiedzkim). börja lära sig
|
|
actio negatoria
|
|
|
obciążony służebnością właściciel był zobowiązany do powstrzymania się od działania albo do znoszenia cudzego działania börja lära sig
|
|
non facere pati
|
|
|
rodzaj połączenia, miał miejsce w przypadku, gdy zmieszano rzeczy których nie dało się już po fakcie rozdzielić. powstawała współwłasność dotychczasowych właścicieli, w której udziały były proporcjonalne do ilości i wartości rzeczy zmieszanych börja lära sig
|
|
confussio
|
|
|
używanie cudzej rzeczy z prawem pobierania z niej wszystkich pożytków, jednak bez naruszania jej substancji börja lära sig
|
|
ususfructus
|
|
|
użytkowanie rzeczy zużywalnych/zamiennych börja lära sig
|
|
quasi ususfructus
|
|
|
służebność nie może polegać na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania (pati) lub powstrzymywania się od działania (non facere). Wyjątek stanowił koszt utrzymania ściany, o którą opierał się budynek sąsiedni. börja lära sig
|
|
servitus in faciendo nequit consister
|
|
|
rodzaj zastawu bez dzierżenia (przechodzącego na wierzyciela w momencie nie wywiązywania się dłużnika ze zobowiązania). Polegał na pobieraniu pożytku z rzeczy, będącej przedmiotem zastawu. börja lära sig
|
|
pignus antichreticum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
corpus - posiadanie faktyczne. animus - wola zatrzymania rzeczy dla siebie
|
|
|
" wola zatrzymania rzeczy dla siebie", przysługująca faktycznemu właścicielowi. Jeden z elementów posiadania. börja lära sig
|
|
animus sibi rem habendi, animus possidendi
|
|
|
Nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania. börja lära sig
|
|
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
|
|
|
posiadanie wadliwe (nabyte wbrew woli poprzednika) börja lära sig
|
|
possesio vitiosa
|
|
|
dzierżyciel włada rzeczą w imieniu innej osoby, a nie dla siebie, jak to jest w przypadku posiadacza. börja lära sig
|
|
animus possidendi pro alieno
|
|
|
osoba dająca prekarium, inaczej patron. Posiadał on prawo złożenia skargi do pretora, gdy prekarzysta nie chciał oddać mu rzeczy. börja lära sig
|
|
precario dans- accipiens
|
|
|
dobrodziejstwo posiadania (posiadacz jest w lepszej sytuacji) börja lära sig
|
|
beneficium possessionis
|
|
|
zabezpieczenie przed szkodami grożącymi z gruntu sąsiada börja lära sig
|
|
cautio damni infecti
|
|
|
forma przeniesienia posiadania polegająca na tym, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowuje rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel börja lära sig
|
|
constituttum possessorium
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu rzeczy börja lära sig
|
|
traditio corporalis
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu dokumentów, bądź środków (np. kluczy) które dają faktyczną władzę nad rzeczą börja lära sig
|
|
longa manu traditio
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na tym, iż przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo na dzierżyciela następuje na mocy samej umowy między stronami börja lära sig
|
|
traditio brevi manu
|
|
|
dokonanie wydania rzeczy poprzez symbol, np. wręczenie kluczy börja lära sig
|
|
traditio symbolica
|
|
|
nikt, kto wystąpi z powództwem, nie zostanie odesłany börja lära sig
|
|
nemini deneganda
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
succesio
|
|
|
dziedziczenie na podstawie ustawy börja lära sig
|
|
successio ex lege
|
|
|
darowizny przekazane przez spadkodawcę za życia zaliczane są na poczet przyszłego spadku börja lära sig
|
|
succesio anticipata
|
|
|
dziedziczenie według klas Miało znaczenie przy dziedziczeniu wg edyktu pretorskiego. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy. börja lära sig
|
|
succesio ordinum et graduum
|
|
|
spadkobierca może kontynuować zasiedzenie spadkodawcy (o ile spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia) börja lära sig
|
|
succesio in possessionem
|
|
|
dziedziczenie beztestamentowe börja lära sig
|
|
succesio ab intestato
|
|
|
dziedziczenie wbrew testamentowi, przeciw testamentowi börja lära sig
|
|
succesio contra tabulas
|
|
|
dziedziczenie testamentowe börja lära sig
|
|
succesio ex testamento
|
|
|
ejście w ogół uprawnień zbywcy sukcesja - nabycie praw w całości, pod tytułem ogólym np. przyjęcie spadku börja lära sig
|
|
succesio in univesitatem
|
|
|
dziedziczenie wg. głów. Jeżeli ktoś ma np. 5 dzieci, to dziedziczą w proporcji 1/5 börja lära sig
|
|
succesio in capita
|
|
|
dziedziczenie według szczepów. To co przypada ojcu, dziedziczą jego dzieci. börja lära sig
|
|
succesio in stirpes
|
|
|
ten, który ma się urodzić (dziecko poczęte) jest uważany za narodzonego - fikcja prawna börja lära sig
|
|
nasciturus pro iam nato habetur
|
|
|
decyzja z wolą testowania (traktowane jako testament) börja lära sig
|
|
cum animo testandi ‒ animus
|
|
|
na korzyść testamentu - interpretacja norm prawnych celem utrzymania w mocy postanowień testamentu börja lära sig
|
|
favor testamenti
|
|
|
dosłownie: przebłyski świadomości. Występowały u chorego psychicznie. Były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych. börja lära sig
|
|
lucidum intervallum
|
|
|
legat windykacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę. Zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio börja lära sig
|
|
legatum per vindicationem
|
|
|
legat damnacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Zapis uczyniony w ten sposób nie wywierał skutków rzeczowych (przeniesienia własności). (wtedy dziedzic musiał nabyć tę rzecz), rzeczy mające powstać börja lära sig
|
|
legatum per damnationem
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
zapis wierzytelności należącej do spadku
|
|
|
zapis zwalniający zapisobiorcę z długu jaki miał wobec spadkobiercy börja lära sig
|
|
legatum liberationis
|
|
|
zapis dający dziedzicowi możliwość wyboru jednej z wielu rzeczy börja lära sig
|
|
legatum optionis
|
|
|
przeniesienie dziedziczenia z jednej osoby na drugą. Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica. börja lära sig
|
|
transmissio hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność z przedmiotów należących do spadku a nie całym swoim majątkiem börja lära sig
|
|
cum viribus hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność do wysokości tego co jest w spadku börja lära sig
|
|
pro viribus hereditatis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
hereditatis petitio
|
|
|
możliwość oddzielenia majątku (spadkobiercy-dziedzica i spadkodawcy), która ograniczała odpowiedzialność za długi spadkowe jedynie do wysokości spadku. börja lära sig
|
|
separatio bonorum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
matrimonium
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
mas ‒ femina
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vir ‒ uxor
|
|
|
Małżeństwo to związek między mężczyzną i kobietą börja lära sig
|
|
coniunctio maris et feminae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
matrimoniale foedus
|
|
|
zgoda małżeńska. W prawie rzymskim wymagana przez cały czas trwania małżeństwa. börja lära sig
|
|
consensus matrimonialis
|
|
|
przeszkody zrywające - tamujące przy zawieraniu małżeństwa börja lära sig
|
|
impedimentum matrimonii dirimens ‒ impediens
|
|
|
każde zgodne z prawem małżeństwo börja lära sig
|
|
matrimonium iustum matrimonium iniustum- coś co jest wbrew prawu i nie jest małżeństwem
|
|
|
małżeństwo prawnie zawarte börja lära sig
|
|
matrimonium legitimum
|
|
|
małżeństwo niezgodne z prawem, nielegalne börja lära sig
|
|
matrimonium non legitimum
|
|
|
małżeństwo harmonijne, żyjące w zgodzie börja lära sig
|
|
matrimonium bene concordans
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
matrimonium non existens
|
|
|
małżeństwo mniemane (wszyscy myślą,że małżeństwo jest ważne, ale tak nie jest) börja lära sig
|
|
matrimonium putativum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
matrimonium non consummatum
|
|
|
małżeństwo zawarte i dopełnione börja lära sig
|
|
matrimonium ratum et consummatum
|
|
|
" małżeństwo powinno być wolne " tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie. börja lära sig
|
|
matrimonia libera esse debent
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
zaręczyny
|
|
|
poniesione z tytułu narzeczeństwa wydatki mogą być naprawione jak szkoda. Causa: pokrycie szkód.np. po wycofanych zaręczynach börja lära sig
|
|
ad reparationem damnorum
|
|
|
nikt nie jest słuchany przez sąd, gdy powołuje się na własny występek. Z własnego niegodziwego czy bezprawnego czynu nie można wyprowadzać dla siebie praw, ani przeciwstawiać takiego postępowania prawom innych. börja lära sig
|
|
nemo turpitudinem suam allegans audiatur
|
|
|
żadna ludzka władza (nie może zerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego) börja lära sig
|
|
nulla humana potestas
|
|
|
separacja co do łoża i stołu börja lära sig
|
|
separatio quoad torum et mensam
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
separatio perpetua
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
separatio temporanea
|
|
|
separacja przy trwającym węźle małżeńskim börja lära sig
|
|
separatio manente vinculo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
mater semper certa est
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ojciec nasz
|
|
|
ojcem [dziecka] jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo. Ojcem jest mąż matki zrodzonego dziecka [domniemanie prawne]. börja lära sig
|
|
pater est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
niezdolność do płodzenia (bezpłodność) börja lära sig
|
|
impotentia generandi
|
|
|
niezdolność do współżycia börja lära sig
|
|
impotentia coeundi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
syn - córka (pod władzą)
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
avus - avia
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
nepos - neptis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pronepos ‒ proneptis
|
|
|
dzieci poczęte bez małżeństwa börja lära sig
|
|
liberi vulgo concepti
|
|
|
dzieci z prawego łoża - dzieci z nieprawego łoża börja lära sig
|
|
filii legitimi ‒ illegitimi
|
|
|
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane przez później zawarte małżeństwa börja lära sig
|
|
filii illegimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
|
|
|
wyłączenie, gdy wielu współżyło z matką. Zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę. börja lära sig
|
|
exceptio plurium concubentium
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
jeden z rodzajów przysposobienia, polegający na adopcji osoby alieni iuris
|
|
|
przysposobienie pełne; adopcja pełna zachodziła, gdy adoptującym był krewny wstępny dziecka. Adoptowany wchodził pod władzę ojcowską adoptującego, zrywając wszelkie więzi prawne z dotychczasową rodziną. börja lära sig
|
|
adoptio plena
|
|
|
przysposobienie niepełne. Adoptującym była osoba obca. Adoptowany pozostawał pod władzą dotychczasowego ojca. Adoptowany mógł dziedziczyć beztestamentowo po adoptującym. börja lära sig
|
|
adoptio minus plena
|
|
|
przysposobienie całkowite. Wiąże dziecko z nową rodziną w sposób tak ścisły jakby było naturalnym dzieckiem przysposabiającego. börja lära sig
|
|
adoptio plenissima
|
|
|
przysposobienie naśladuje (imituje) naturę. Musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym. börja lära sig
|
|
adoptio naturam imitatur
|
|
|
zapłodnienie w drodze naturalnej börja lära sig
|
|
in vivo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
obligare ‒ obligatio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
creditor - debitor
|
|
|
(wynikający) z umowy (z kontraktu) börja lära sig
|
|
ex contracu
|
|
|
(wynikający) z czynu niedozwolonego börja lära sig
|
|
ex delicto
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius obligationis
|
|
|
prawo wiążące strony umowy, skuteczne inter partes. börja lära sig
|
|
vinculum iuris
|
|
|
(skarga, powództwo) przeciwko konkretnej osobie - (skuteczność zobowiązania) między stronami börja lära sig
|
|
in personam ‒ inter partes
|
|
|
zobowiązanie naturalne. Dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług. W konsekwencji wierzytelność jest niezaskarżalna w sądzie, chyba że zostanie uznana, np. przedawnienie börja lära sig
|
|
obligatio naturalis
|
|
|
dare, facere, non facere, pati że świadczenie może polegać na: dare – daniu czegoś, facere – czynieniu czegoś, non facere – nieczynieniu czegoś, pati – znoszeniu czegoś. börja lära sig
|
|
dać, czynić, nie czynić, znosić
|
|
|
Nie można zobowiązywać do rzeczy niemożliwych (niewykonalnych). börja lära sig
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
rzeczywista, powstała, wynikła, poniesiona szkoda börja lära sig
|
|
damnum emergens
|
|
|
utracony zysk, korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby szkoda nie została spowodowana. börja lära sig
|
|
lucrum cessans
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pretium commune
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pretium singulare
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pretium affectionis
|
|
|
prawo do umiaru/miarkowania, możliwość ustalania wysokości odszkodowań börja lära sig
|
|
ius moderandi
|
|
|
potrącenie zysku ze straty börja lära sig
|
|
compensatio lucri cum damno
|
|
|
prawo do zatrzymania rzeczy börja lära sig
|
|
ius retentionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius tollendi
|
|
|
prawo wyboru jednego z wielu świadczeń börja lära sig
|
|
ius variandi
|
|
|
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania. börja lära sig
|
|
obligatio alternativa
|
|
|
w treści zobowiązania jest tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia. börja lära sig
|
|
facultas alternativa
|
|
|
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania börja lära sig
|
|
datio in solutum
|
|
|
czynność mieszana, w której umowa darowizny zostaje połączona z inną umową odpłatną czy nieodpłatną. Cel formalny jest inny od celu faktycznego. börja lära sig
|
|
negotium mixtum cum donatione
|
|
|
dokonanie czynności w drodze faktu börja lära sig
|
|
via facti
|
|
|
stosowana przy zastawie. Klauzula przypadku, jeśli dłużnik nie zwraca długu, to wierzyciel przejmuje zastaw. börja lära sig
|
|
lex commissoria
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
contractus innominatus
|
|
|
umowa o zawarciu umowy, umowa wstepna börja lära sig
|
|
pactum de contrahendo
|
|
|
klauzula zasadniczej zmiany okoliczności. Ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią. börja lära sig
|
|
rebus sic stantibus
|
|
|
zarzut niewypełnionego kontraktu börja lära sig
|
|
exceptio non adimpleti contractus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dolus
|
|
|
wina nieumyślna, polegająca na zaniedbaniu określonych norm staranności; niedbalstwo börja lära sig
|
|
culpa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Si culpa in abstracto
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa in concretione
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa Aquilam
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa in eligendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa in contrahendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa in custodiendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
casus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vi maiore quadam acciderit,
|
|
|
vis cui humana infirmitas resistere non potest börja lära sig
|
|
Cui vis humana infirmitas resistere non potest
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
compensatio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
novatio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
confusio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
cessio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
errore in iudicando
|
|
|
pactum de non cedendo vel non alienando börja lära sig
|
|
Pactum de non alienando vel non cedendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
cessio legis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dolo malo mancipio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
emptio rei speratae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Spei emptio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
res extra commercium
|
|
|
cuius commodum eius periculum börja lära sig
|
|
Cuius commodum eius periculum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
et dicta promiß
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Pactum reservati dominii
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pactum displicentiae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
tertia pars beneficiarius
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
emptio ad gustum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Pactum de retroemendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Operis locatio conductio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
irregulare deposit!
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
negotiorum gestio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
indebitum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
condictio indebiti
|
|
|
condictio causa data causa non secuta börja lära sig
|
|
condictio causa data causa non secuta
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Causa finita condictio
|
|
|
condictio ob causam finitam börja lära sig
|
|
ob causam finitam condictio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
condictio sine causa
|
|
|
condictio ob turpem vel iniustam causam börja lära sig
|
|
Ob iniustam aka Turp condictio MERITUM
|
|
|
affectio (animus) societatis börja lära sig
|
|
affectio (animus) Societatis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
tempus deliberandi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iurisdictio Voluntari
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Processus formula
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex fori processualis
|
|
|
iudicium ‒ actus trium personarum börja lära sig
|
|
Ludicium - actus trium personarum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Audi alteram partem
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
litis Domini
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Nemo iudex Actor
|
|
|
vigilantibus iura sunt scripta börja lära sig
|
|
vigilantibus iura scripta sunt
|
|
|
ne eat iudex ultra petita partium börja lära sig
|
|
ne comedas ultra petita iudex partium
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ante litem Natama
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Post Lithium Natama
|
|
|
qui rem in iudicium ducit börja lära sig
|
|
qui rem in iudicium ducit
|
|
|
contra quem res in iudicium deducitur börja lära sig
|
|
Contra quem res in iudicium deducitur
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
legitimatio ad causam
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
legitimatio ad processus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
successio mortis causa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
successio inter vivos
|
|
|
res iudicata ‒ inter partes börja lära sig
|
|
res ipsa loquitur - inter partes
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Res inter alios dense
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
post quem
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
prōrŏgātĭo fori
|
|
|
prorogatio iurisdictionis börja lära sig
|
|
prōrŏgātĭo iurisdictionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
prōrŏgātĭo imperil
|
|
|
negatio per positionem alterius börja lära sig
|
|
negatio per positionem alterius;
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
exceptiones peremptoriae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
exceptiones dilatoriae
|
|
|
exceptiones declinatoriae börja lära sig
|
|
exceptiones declinatoriae
|
|
|
exceptiones non sunt extendendae börja lära sig
|
|
Exceptiones non sunt extendendae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
replicatio - duplicatio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
onus proferendi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ad onus probationis,
|
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat börja lära sig
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit, qui non neg
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ne bis in idem
|
|
|
sententia facit ius inter partes börja lära sig
|
|
facit ius inter partes sententia
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dissentientes sententia,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Reformatio in pejus
|
|
|
de minimis non curat praetor börja lära sig
|
|
De minimis non curat praetor
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Error in procedendo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iudex inhabilis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iudex suspectus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ab instanti absolutio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Professio juris
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ad litis ordinatio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ad litem decidendam
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex loci processus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
locus regit formam actus,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Details propria statuta
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
statuta res,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
statuta accusatis mancipiis '
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci - res ubi est
|
|
|
statutum comitatur personae börja lära sig
|
|
statutum personas comitatur
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
commune ius
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
statuta prohibitoria
|
|
|
statuta prohibitiva favorabilia börja lära sig
|
|
prohibitoria statuta favorabilia
|
|
|
statuta prohibitiva odiosa börja lära sig
|
|
prohibitoria statuta odiosa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
statuta permissive
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Comitas gentium
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex domicilii
|
|
|
mobilia personam sequuntur börja lära sig
|
|
mobilia personam sequuntur
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci solutionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex patriae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex domicilii
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
animo manendi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lege adoptionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci actus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Pactum de lege Utende
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ultimum refugium
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex loci contractus
|
|
|
lex loci celebrationis matrimonii börja lära sig
|
|
Lex loci celebrationis matrimonii
|
|
|
lex loci delicti commissi börja lära sig
|
|
Lex loci delicti commissi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex rei sitae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex fori
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex causae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex pecuniae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
locus gestionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci laboris,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex libri sitae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
situs naturalis,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex in transitu
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci expeditionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci destinationis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex voluntatis;
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex loci protectionis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Lex sitae cartae
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
lex successionis
|
|
|
ius contrahendi ‒ ius contractum börja lära sig
|
|
contrahendi man - ius contractum
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pacta servanda sunt
|
|
|
pacta tertiis non nocent non prosunt börja lära sig
|
|
tertiis pacta non nocere non prosunte
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Res inter alios acta
|
|
|
opinio iuris sive necessitatis börja lära sig
|
|
iuris sive opinio necessitatis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Pro foro interno
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
pro foro externo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dismembratio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius enim postliminii
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
tabula rasa
|
|
|
ius representationis omnimode börja lära sig
|
|
ius representationis omnimode
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
delictum iuris gentium
|
|
|
qui in territorio meo est, etiam meus subditus est börja lära sig
|
|
turnaround qui est in territorio, est etiam mens subditus
|
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio börja lära sig
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iure sanguinis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
ius soli
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
persona non grata
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
delictum
|
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori börja lära sig
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege Poena anteriori
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
sine lege scripta
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
sine certa lege
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
sine praevia lege
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
victima
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis ac metus
|
|
|
vis privata -‒ vis publica börja lära sig
|
|
privata vi - vis publica
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vim legis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis testamenti
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis probandi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis absoluta
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
vis compulsiva
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
generalis dolus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
directus dolus
|
|
|
dolus directus repentinus börja lära sig
|
|
dolus directus Repentinus
|
|
|
dolus directus praemeditatus börja lära sig
|
|
dolus directus praemeditatus
|
|
|
dolus eventualis ‒ quasi-eventualis börja lära sig
|
|
dolus eventualis - quasi eventualis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
culpa dolo exoro
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
iter delicti
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
delictum putativum
|
|
|
in dubio pro reo ‒ pro libertate börja lära sig
|
|
in dubio pro reo - pro libertate
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
dolus non praesumitur
|
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur börja lära sig
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est, sed ne peccetur
|
|
|
reformatio in peius iudici appellato non licet börja lära sig
|
|
Reformatio in pejus iudici appellato non licet
|
|
|
delicta parentum liberis non nocent börja lära sig
|
|
delicta parentum liberis non nocent
|
|
|
reus in exceptione actor est börja lära sig
|
|
reus in exceptione actor est
|
|
|
quod non est in actis non est in mundo börja lära sig
|
|
quod non est in actis, non est in mundo
|
|
|
verba volant, scripta manent börja lära sig
|
|
Verba volant, scripta manent
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Audit ex testis
|
|
|
nemo iudex in propria (sua) causa börja lära sig
|
|
Nemo judex in propria (sua) causa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Forum praeventionis
|
|
|
forum connexitatis causarum börja lära sig
|
|
forum causarum connexitatis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
causa principalis
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
causa Accessori
|
|
|
res iudicata pro veritate habetur börja lära sig
|
|
res judicata pro veritate habetur
|
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur börja lära sig
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur
|
|
|
confessio est regina probationum börja lära sig
|
|
Confessio est Regina probationum
|
|
|
propter falsa ‒ propter nova börja lära sig
|
|
propter falsa - Propter nova,
|
|
|
custodia honesta - inhonesta börja lära sig
|
|
honesta custodia - inhonesta
|
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet börja lära sig
|
|
In legibus magis quam simplicitas difficultas placet
|
|
|
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio börja lära sig
|
|
Ubi legis eadem ratio, ibi eadem dispositio legis
|
|
|
Optima est legum interpres consuetudo börja lära sig
|
|
Optima legum interpres est consuetudo
|
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent börja lära sig
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur börja lära sig
|
|
Leges bonae ex Malis moribus procreantur
|
|
|
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus börja lära sig
|
|
Legem bonam a nulla alia nisi naturae formam divisorem possumus
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem börja lära sig
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
|
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur börja lära sig
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
|
|
|
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari börja lära sig
|
|
Esse impunitum relinqui facinus nocentis, quam Innocentius Satius enim damnari
|
|
|
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex börja lära sig
|
|
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa,
|
|
|
Non omne quod licet honestum est börja lära sig
|
|
Omne quod non licet honestum est
|
|
|
Sententia facit ius inter partes börja lära sig
|
|
Sententia facit ius inter partes
|
|
|
Libertas inaestimabilis res est börja lära sig
|
|
Libertas inaestimabilis res est
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Licet vim vi repeller
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus börja lära sig
|
|
Male nostro jure uti non debemus
|
|
|
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur börja lära sig
|
|
Nullus intelligitur idoneus testis in re sua
|
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum börja lära sig
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum
|
|
|
Res nullius cedit primo occupanti börja lära sig
|
|
Res nullius cedit primo occupanti
|
|
|
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt börja lära sig
|
|
Vigilantibus non dormientibus, subveniunt iura
|
|
|
Volenti et scienti non fit iniuria börja lära sig
|
|
Et volenti non fit iniuria Scientifique
|
|
|
Ignorantia legis neminem excusat börja lära sig
|
|
Ignorantia legis neminem excusat
|
|
|
Culpa lata dolo aequiparatur börja lära sig
|
|
Culpa dolo aequiparatur annis
|
|
|
Ex iniuria ius non oritur börja lära sig
|
|
Ex iniuria ius non oritur
|
|
|
Nemo ex suo delicto meliorem suam condictionem facere potest börja lära sig
|
|
Nemo ex suo delicto Melior condiction suam facere potest,
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum est börja lära sig
|
|
Hominum causa est omne ius Constitutum
|
|
|
Quid leges sine moribus, vanae proficiunt börja lära sig
|
|
Quid leges sine moribus, proficiunt Vana
|
|
|
Moribus ornes, legibus emendes börja lära sig
|
|
Moribus Ornes, Legibus emendes
|
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges börja lära sig
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi börja lära sig
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
Iustitias vestras iudicabo börja lära sig
|
|
Vestras iustitias iudicabo
|
|
|
Legem brevem esse oportet börja lära sig
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae börja lära sig
|
|
Vana voces populi non sunt audiendae
|
|
|
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat börja lära sig
|
|
Justitia non novit patrem nec matra, et solam veritatem Spectate
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Finis coronat opus
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
in fine
|
|
|
posiadanie niewadliwe; dotyczyło osób będących w posiadaniu, a występujących przeciwko komuś, kto nabył ich rzecz w sposób wadliwy börja lära sig
|
|
Possessio non vitiosa
|
|
|
