|
Fråga |
Svar |
|
ius börja lära sig
|
|
prawna zasada, prawne wymaganie, prawo, ustawa, uprawnienie, pierwszeństwo, sąd, miejsce sądu
|
|
|
|
quo iure börja lära sig
|
|
jakim prawem (jaka podstawa prawna)
|
|
|
|
ipso iure börja lära sig
|
|
z mocy prawa (z samego prawa)
|
|
|
|
ubi societas ibi ius börja lära sig
|
|
gdzie (jest) społeczeństwo, tam (jest) prawo
|
|
|
|
fontes iuris börja lära sig
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi börja lära sig
|
|
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ex nihilo börja lära sig
|
|
|
|
|
|
mos maiorum börja lära sig
|
|
|
|
|
|
longa consuetudo börja lära sig
|
|
|
|
|
|
consuetudines loci börja lära sig
|
|
|
|
|
|
consuetudines approbatae börja lära sig
|
|
zwyczaje przyjęte, aprobowane
|
|
|
|
consuetudines in scriptis redactae börja lära sig
|
|
zwyczaje zapisane (zredagowane) w piśmie
|
|
|
|
desuetudo börja lära sig
|
|
utrata mocy ustawy przez długotrwałe nieużywanie jej
|
|
|
|
summum ius – summa iniuria börja lära sig
|
|
najwyższe prawo najwyższą krzywdą (niesprawiedliwością)
|
|
|
|
summa summarum börja lära sig
|
|
wszystko razem – wziąwszy wszystko pod uwagę (Plautus)
|
|
|
|
in summa börja lära sig
|
|
razem, w ogóle, w całości
|
|
|
|
adiuvandi iuris civilis gratia börja lära sig
|
|
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
|
|
|
|
supplendi iuris civilis gratia börja lära sig
|
|
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
|
|
|
|
corrigendi iuris civilis gratia börja lära sig
|
|
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
|
|
|
|
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat börja lära sig
|
|
prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
|
|
|
|
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat börja lära sig
|
|
prawem prywatnym jest to prawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób
|
|
|
|
ius est ars boni et aequi börja lära sig
|
|
prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne (Celsus, początek Kodeksu Justyniana)
|
|
|
|
ius naturale börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ius gentium börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ius civile börja lära sig
|
|
prawo cywilne, obywatelskie, obowiązujące w państwie
|
|
|
|
ius canonicum börja lära sig
|
|
prawo kanoniczne, prawo stanowione przez zakony
|
|
|
|
doctor utriusque iuris börja lära sig
|
|
profesor obojga praw tj. rzymskiego i kanonicznego
|
|
|
|
ius cogens börja lära sig
|
|
przepisy bezwzględnie obowiązujące, wiążące (prawo ściśle wiążące)
|
|
|
|
ius dispositivum börja lära sig
|
|
przepisy względnie obowiązujące (prawo względnie wiążące)
|
|
|
|
ius particulare börja lära sig
|
|
prawo patrykularne, oddzielne (miejscowe, lokalne)
|
|
|
|
ius universale börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ius ducale börja lära sig
|
|
prawo książęce (lex ducalis – ustawa książęca) zespół uprawnień księcia w stosunku do ludności lub dóbr
|
|
|
|
error börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ignorantia börja lära sig
|
|
|
|
|
|
ignorantia iuris nocet börja lära sig
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
ignorantia iuris non exculpat börja lära sig
|
|
nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności, nie tłumaczy
|
|
|
|
ignorantia facti non nocet börja lära sig
|
|
nieznajomość faktów nie szkodzi
|
|
|
|
glossa marginalis börja lära sig
|
|
|
|
|
|
glossa interlinealis börja lära sig
|
|
|
|
|
|
glossa ordinaria (Accursiusa) börja lära sig
|
|
dopisek zgodny z prawem, uporządkowany zbiór najważniejszych glos
|
|
|
|
forum börja lära sig
|
|
rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
|
|
|
|
forum Romanum börja lära sig
|
|
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu
|
|
|
|
forum competens börja lära sig
|
|
|
|
|
|
forum contractus börja lära sig
|
|
miejsce zawarcia czynności prawnej
|
|
|
|
forum delicti commissi börja lära sig
|
|
miejsce popełnienia przestępstwa
|
|
|
|
forum originis börja lära sig
|
|
|
|
|
|
forum rei sitae börja lära sig
|
|
|
|
|
|
forum solutionis börja lära sig
|
|
miejsce uwolnienia od zobowiązania
|
|
|
|
forum soluti contractus börja lära sig
|
|
miejsce uwolnienia od kontraktu
|
|
|
|
forum hereditatis börja lära sig
|
|
|
|
|
|
forum liberum börja lära sig
|
|
sąd, który można wybrać (prawo targowe)
|
|
|
|
loca forensia börja lära sig
|
|
miejsce gdzie są rynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
|
|
|
|
census fori börja lära sig
|
|
opłata targowa/ wykaz sądów
|
|
|
|
privilegium fori börja lära sig
|
|
przywilej sądowy dla poszczególnych stanów (np. sądy kościelne dla duchownych)
|
|
|
|
praescriptio fori börja lära sig
|
|
zarzut niewłaściwości sądu (sąd nie jest kompetentny do orzekania w danej sprawie)
|
|
|
|
perpetuatio fori börja lära sig
|
|
sąd właściwy do rozpoznawania danej sprawy pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania
|
|
|
|
actor sequitur forum rei börja lära sig
|
|
"powód idzie na sąd pozwanego" tzn. powód składa powództwo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego
|
|
|
|
formula processus börja lära sig
|
|
|
|
|
|
Ecclesia vivit lege Romana börja lära sig
|
|
kościół żyje (posługuje się) prawem rzymskim
|
|
|
|
causae spirituales börja lära sig
|
|
|
|
|
|
causae saeculares börja lära sig
|
|
|
|
|
