Fråga  |
Svar |
wymień przyczyny kryzysu gospodarczego börja lära sig
|
|
nieurodzaj w latach 1315-1317, chłopi zjedli nasiona i nie mieli co jeść, chłopi nie produkują i nie sprzedają zboża
|
|
|
wymień skutki kryzysu gospodarczego börja lära sig
|
|
chłopi stają się biedniejsi, kupcom i rzemieślnikom spadły dochody w miastach, dochody fełdałów mniejsze o połowę, pojawienie się raubritterów, większa liczba żebraków, upadek banków, kryzys handlu międzynarodowego, epidemia dżumy
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
fełdałowie którzy nie pogodzili się z gorszą jakością życia, napadali na kupców na drogach
|
|
|
lata trwania epidemii dżumy börja lära sig
|
|
1346-1352r.-Kaffa 1348-1352r.- Europa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
wyż demograficzny, niski poziom higieny, rozpowszechniona przez najazdy złotej ordy trafiła potem do całej Europy
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
śmierć wielu ludzi (nawet 75mln), zatrzymanie handlu, rozwój hodowli zwierząt, bunty chłopskie, likwidacja systemu cechowego, powstanie systemu nakładu, przywiązanie chłopów do ziemi
|
|
|
bunt żakerii 1358r. przyczyny börja lära sig
|
|
uziemienie chłopów, wojna stuletnia, chcieli odzyskać prawa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
po ok. 2 latach zabito chłopów, krwawy bunt, chaos
|
|
|
bunt lollardów 1381r. przyczyny börja lära sig
|
|
lollardowie chcieli wolności religijnej a chłopi praw więc połączyli się w jeden bunt z Watem Tylerem na czele
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
śmierć ludzi, więcej wyznawców lollardyzmu, gorsze nastawienie do kościoła
|
|
|
wymień założenia lollardyzmu börja lära sig
|
|
komunia pod 2 postaciami, odrzucenie dogmatu przez przeistoczenie, odrzucenie dostępu do pisma Św., potępienie symonii
|
|
|
kim był Karol IV Luksemburski? börja lära sig
|
|
król Czech, cesarz niemiecki
|
|
|
co dawała bulla Karola IV Luksemburskiego i w którym roku została wydana? börja lära sig
|
|
wydana w 1356r, regulowała wybór władców Rzeszy, od tej pory wybór należał do 7 elektorów
|
|
|
wojna 100-letnia przyczyny, między kim i lata trwania börja lära sig
|
|
między Anglią (Edward III) i Francją (Filip VI) trwała 1337-1453r. przyczyny: pretensje so tronu Edwarda III (chciał dziedziczyć po matce), spory o Gujemne i Flondrię (ziemie Angielskie we Francji), za dużo rycerstwa i szlachty
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Anglia traci ziemie we Francji, Francja wygrywa, zmiana sposobu prowadzenia wojen na kuszników i piechotę, osłabienie pozycji rycerstwa, wojska zaciężne, wzbogacenie chłopów, wojna 2 róż w Anglii
|
|
|
wojna 2 róż między kim, lata trwania börja lära sig
|
|
1455-1485 lata trwania, między różą białą-Yorków a czerwoną-Lancasterów
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Henryk VII poślubił Elżbietę York co zakończyło wojnę i utworzyło dynastię Tudorów
|
|
|
przyczyny kryzysu kościoła börja lära sig
|
|
przez dużą władzę duchowni stali się skąpi, symonia, nepotyzm, łamanie celibatu, więcej heretyków, nikolaizm
|
|
|
na czym polegała niewola awiniońska börja lära sig
|
|
trwała 1309-1377r. ponieważ we Włoszech powstała sekta Dulcynjan którzy rozpoczęli powstanie przeciwko papieżowi, papież uciekł i przeniósł stolicę do Awinionu
|
|
|
skutki niewoli Awiniońskiej börja lära sig
|
|
utrata autorytetu przez papieża i duchownych Podporządkowane pod króla Francji konflikty wewnątrz kościoła Katarzyna ze Sieny
|
|
|
scharakteryzuj sobór w Pizie börja lära sig
|
|
1409r. Miał zakończyć schizmy i usunąć poprzednich papieży wybrali trzeciego papieża bo żaden nie ustąpił Aleksander piąty powstał jeszcze większy konflikt
|
|
|
synod w konstancji- scharakteryzuj börja lära sig
|
|
1414-1418r Dwóch papieży umarło trzeci zrezygnował więc wybrano czwartego papieża nowym papieżem został Marcin piąty
|
|
|
skutki synodu w Konstancji börja lära sig
|
|
koniec schizmy zachodniej zajęcie się sprawą polsko-krzyżacka podczas soboru Paweł Włodkowic wygłosił przemowę w której uznał że Chrystianizacja Pogan jest niesprawiedliwa i kościół się zgodził i zakazał krucjat, spór między kurialistami a koncyrialistami
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1431-1449r. miał zakończyć schizmę między kurialistami a koncyrialistami
|
|
|
kim był Zygmunt Luksemburski? börja lära sig
|
|
Był synem Karola Luksemburskiego poślubił Marię Andegaweńską,
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Powrót do Biblii jako źródła wiary komunia pod dwiema postaciami biedny kościół krytyka idei świętych krytyka odpustów za pieniądze Husytyzm był uznany za herezje bo osłabia pozycję papieża który nie chciał odejść od bogactwa
|
|
|
scharakteryzuj husytyzm umiarkowany börja lära sig
|
|
kalikstyni Chcieli tylko komunii pod dwiema postaciami odpuścili resztę praw przestali prowadzić wojny
|
|
|
scharakteryzuj husytyzm pełny börja lära sig
|
|
taboryci, Chcieli komunii pod dwiema postaciami oraz równości ludności wobec prawa odebrania majątków szlachty i danie i chłopa aby wszyscy płacili podatki i prowadzili wojny
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1434 Pierwsza Klęska Husytów wygrywa Zygmunt Luksemburski
|
|
|
czym były kompaktaty praskie börja lära sig
|
|
zawarte w 1436r porozumienie utrakwistów z husytami, Po bitwie pod Lipanami Zgoda na umiarkowany Husytyzm
|
|
|
1437r. Śmierć Zygmunta Luksemburskiego, co dalej z tronem? börja lära sig
|
|
zostawił po sobie jedną córkę Elżbietę która wyszła za mąż za Albrechta Habsburga którzy przejęli władzę zmarł po dwóch latach a jego następcą był Pogrobowiec który stracił tron na Węgrzech bo oni woleli Jagiellonów
|
|
|
czym była polityka dynastyczna börja lära sig
|
|
Polityka polegająca na obsadzeniu swoich dzieci na jak największej liczbie Tronów poprzez układy i małżeństwa
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
10 listopada 1444r. Kazimierz Jagiellończyk zachęcony przez Cezary niego zrywa sojusz z Turkami przez co ginie w wojnie z większością polskich rycerzy koniec unii polsko węgierskiej
|
|
|
kto rządził po Pogrobowcu? börja lära sig
|
|
w Czechach- Jerzy z Podiebradów a na Węgrzech Maciej Korwin. Kazimierz Jagiellończyk zawiera układ w 1471r z Jerzym i w 1491r. z Maciejem przez co na tronie zasiadł Władysław Jagiellończyk
|
|
|
scharakteryzuj bitwę na Kulikowym Polu börja lära sig
|
|
Księstwo moskiewskie kontra Tatarzy polegało na zbieraniu ziem ruskich czyli idę odzyskania terenów ruskich co generuje konflikty z Litwą i Polską tereny ruskie formalnie należały do Tatarów którzy pobierali Haracz
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Rozpoczął program zbierania ziem ruskich dopiero po śmierci Kazimierza Jagiellończyka rozpoczął wojnę z Litwą wprowadził swoją politykę
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Turecka dynastia wywodząca się od Osman ów tworzyli nad morzem Marmara Emirat a potem Sułtanat walczyli z Bizancjum co pozwoliło na wyprawy na europę
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
porywanie małych chrześcijańskich dzieci i robienie z nich wojska tureckiego
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1389r. wojska turecki vs serbowie, obie strony poniosły straty
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1396r. krucjata i klęska Zygmunta Luksemburskiego
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1402r. między turkami osmańskimi a mongołami- mongołowie Wygrali
|
|
|
kiedy zdobyto konstantynopol börja lära sig
|
|
1453r. zdobyty pezez wojsko tureckie
|
|
|
kto przejmuje władzę po Kazimierzu Wielkim w 1370r? börja lära sig
|
|
Władzę przejmuje Ludwik Andegaweński który dawał ziemię polskim książętom by zgodzili się na jego koronacje
|
|
|
w ktorym roku umiera ludwik andegawenski börja lära sig
|
|
|
|
|
kto przejmuje władzę po Ludwiku Andegaweńskim börja lära sig
|
|
w 1384r Królem zostaje Jadwiga unde Gawenńska która miała wyjść za Albrechta Habsburga ale Szlachta uznała że to bez sensu miała poślubić Jagiełły ale tego nie chciała więc wysłała posła do Wilna który zachęcił ją do małżeństwa
|
|
|
w ktorym roku zawarto I unię w Krewie börja lära sig
|
|
|
|
|
przyczyny unii polsko litweskiej w 1385r börja lära sig
|
|
Wspólny wróg czyli Krzyżacy Polska tego chciała bo Litwa miała dużo ziemię dostęp do morza czarnego chęć chrystianizacji przez Litwę
|
|
|
postanowienia unii w Krewie w 1385r börja lära sig
|
|
Witold i Jagiełło to kuzyni więc stają się wielkimi książętami chrzest Litwy ślub Jagiełły i Jadwigi pomóc w odzyskaniu straconych ziem Polski applicare (złączyć połączyć) ślub w 1386
|
|
|
polityka Jadwigi Andegaweńskiej börja lära sig
|
|
Organizacja wyprawę na Ruś Halicko-Włodzimierską w celu jej do łączenia odnowienie wyższej szkoły w krakowie Powołanie uniwersytetu Jagiellońskiego umarła w wieku 19 lat przy porodzie
|
|
|
scharakteryzuj pokój na wyspie Salin börja lära sig
|
|
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1413r Postanawiała że Witold może być wielkim księciem ale Jagiełło jest ważniejszy
|
|
|
w ktorym roku umiera jagiello i kto przejmuje władze börja lära sig
|
|
umiera w 1434, rozpadaja sie unie polsko litewskie, krolem polski zostaje Kazimierz Jagiellonczyk od 1447r. a drugi syn wielkim ksieciem
|
|
|
wielka wojna lata trwania kto z kim börja lära sig
|
|
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Pokój na wyspie sal and Witold oddajesz móc najazdy Krzyżaków na Litwę dyskryminowanie Jagiełły chęci zerwania unii przez Krzyżaków
|
|
|
jakim cudem polska odniosła sukces w wielkiej wojnie börja lära sig
|
|
Bo Jagiełło był lepszym strategiem Krzyżacy byli w słońcu przewaga liczebną Wojsk polsko litewskich Litwini uciekli z pola bitwy i bitwa pokazała Prestiż Jagiełły i to że Krzyżaków można pokonać
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Krzyżacy mieli oddać Żmudź Litwie na czas życia Eli Witolda nie podpisali tego bo uznali że z Pogan Ami nie zawiera się takich umów
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1414r. Jakiego chciał głodzić Krzyżaków upił i zagrażał ich tereny ale przestał bo dotyczyło to ludności cywilnej a tego zabraniał Sobór
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1422 Polega na oddaniu na stałe Litwę i Żmudzi i Jagiełło po podpisaniu pokoju atakował zakon krzyżacki aż do swojej śmierci bo był słaby
|
|
|
pokój w brześciu kujawskim börja lära sig
|
|
1435r. Koniec konfliktów między Litwą a Krzyżakami przeciwko następcy Witolda i Królestwu polskiemu
|
|
|
wymień organizacje działające przeciwko Krzyżakom börja lära sig
|
|
1. związek jaszczurzy- bronienie mieszkańców pomorza przed krzyżakami był tajny i zbrojny 2. Związek Pruski-1440 Związek miast i Mieszczan pomorza starali się rozwiązywać problemy bez przemocy
|
|
|
wojna trzymastoletnia przyczyny börja lära sig
|
|
Chęć odzyskania pomorza gdańskiego Krzyżacy są coraz słabsi zakon przestaje mieć poparcie zakon wykupuje Wojska zaciężne Akt inkorporacji
|
|
|
przebieg wojny 13-letniej börja lära sig
|
|
1454- szkachta wymusza przywieleje na szkachcie, spada popularność polski. 1456r. podbicie floty duńskiej, 1462r. bitwa koło świecina- armia pod dowództwem Dunina pokonuje Krzyżaków, 1466- 2 pokoj torunski czyli konjec wojny
|
|
|
akt inkorporacji przyczyny börja lära sig
|
|
Wcielenie pomorza do Polski Wojska zaciężne lepsze niż Szlachta koszty Polski ponoszą mieszkańcy Gdańska kolejne przywileje dla szlachty w którym nie muszę walczyć ale muszą dać pieniądze na wojnę król kupuje Malbork
|
|
|
postanowienia aktu inkorporacji börja lära sig
|
|
Zakon zostaje na mniejszych terenach a plusy są włączone do Polski nowa stolica Krzyżaków to Królewiec mistrz zakonny musi płacić trybut dla Polski i pytać o zdanie króla oraz dać Wojska na wojnę
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1478r o biskupstwo warmińsko mazurskie, chcieli wyzwolenia spod rządów króla polski
|
|
|
od kiedy do kiedy monarchia stanowa w polsce börja lära sig
|
|
od 1333 (Kazimierz Wielki) do 1454- zmiana przez przywileje
|
|
|
cechy polskiej monarchii stanowej börja lära sig
|
|
Państwo to nie tylko Król ale też rycerstwo i mieszkańcy kształtowało się pojęcie korony i państwa zadaniem monarchy było dbanie o mieszkańców idea całości i niepodzielności państwa
|
|
|
przyczyny nadawania przywilejów börja lära sig
|
|
Przez żądania szlachty potrzeba finansowa by mieć poparcie zmieniły ustrój innym na demokrację szlachecka
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1388r. Władysław Jagiełło, krzyzacy podwazyli wartosc chrztu i zawarli sojusz, krol potwierdza poprzednie przywileje, wykupuje z niewoli szlachcica za granica i placi zold w wysokosci 3 grzywien od kopii
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1422, Władysław Jagieło, zakaz łączenia sędziego ziemskiego i starosty w jednym, nietykalność majątkowa szlachty bez wyroku sądowego, zgoda szlachty na bicie monety, wydany przez zwolanie przez szlachte sejmu obozowwgo w obozie wojskowym przeciwko krzyzak
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1423 Władysław Jagiełło, Jakiego chciał zapewnić sukcesję tronu swoim synom Szlachta ma zgodę na kupno majątków Sołtysów bezużytecznych ograniczenie wychodzenia chłopów ze wsi Wojewodowie ustalają maksymalne ceny na produkty rzemieślnicze w miastach
|
|
|
przywilej jedlińsko-krakowski börja lära sig
|
|
1430-1433, Władysław Jagiełło, chęć uznania przez Władysława III i kontynuacja panowania Jagiellonow w Polsce, nikogo nie bedziemy sadzic bez wyroku sadowego, szlachta ma nietykalnosc majatkowa i osobista, tylko oni moga byc dostojnikami koscielnymi
|
|
|
cerkiewica-nieszawa przywilej börja lära sig
|
|
1454, Kazimierz Jagiellończyk, Początek wojny trzynastoletniej król nie nakładać nowych podatków i nie zwołuję pospolitego ruszenia bez zgody sejmików szlacheckich
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1493r. Jan Olbracht- Po objęciu rządów przed wojną turecką znowu ograniczono wyjazdy chłopów ze wsi mógł tylko jeden w ciągu roku zakaz posiadania dóbr ziemskich mieszczanom Szlachta zwolniona z płacenia cła
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1505, Aleksander Jagiellończyk, ucisk szlachty obawiającej się potęgi magnatów, uchwalenie Nihil Novi, podatki i prawa ustalane za zgodą sejmu i senatu
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
1520r. Zygmunt I Stary, podczas wojny z zakonem szlachta chciala ograniczyc ucieczki chłopów ze wsi, obowiazkowa panszczyzna dla chlopow, ograniczenie praw sadow przy sadzeniu szlachcica, wolna zegluga po wisle
|
|
|
co przywileje dawały szlachcie börja lära sig
|
|
Zwoływali sejmiki czerpali korzyści z pracy chłopów decydują o podatkach sądzą siebie nawzajem nie płacą cła jako jedyni mogą być urzędnikami
|
|
|
ograniczenia chłopów przez przywileje börja lära sig
|
|
Nie mogą mieć ziemi uprawnej na Własność płacą Cło nie mogą być urzędnikami i zrobić karierę w kościele nie mogą opuszczać ziemi pracują jeden dzień za darmo
|
|
|
ograniczenia króla przez przywileje börja lära sig
|
|
nie może nic zrobic bez zgody szlachty, ma królewszczyznę- ziemie tylko króla niezależna od szlachty
|
|
|
wymień organy władzy szkacheckiej börja lära sig
|
|
Sejmiki ziemskie to Zjazd w danej ziemi zainteresowanych nią rycerzy same były zwoływane przez króla składał się z trzech stanów decyzję musiały być jednomyślna każda ustawie ustawa to konstytucja a województwa dzieliły się na powiaty
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Nadzorują miasta taksy wojewodzińskie przewodzą sejmikom ziemskim
|
|
|
organizacja pracy starosty börja lära sig
|
|
Reprezentant władcy w danej ziemi zwołuję pospolite ruszenie ściga przestępców i dwa bezpieczeństwa zajmuje się majątkiem władcy w danej ziemi
|
|
|
sąd szkachecki/ podkomorski börja lära sig
|
|
Rozstrzyga konflikty o ziemię
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Rozstrzyga sprawy cywilne np. kłamstwa obyciu szlachcicem
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Rozstrzyga sprawy karne np. morderstwo
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Zajmuje się sądzenie Mieszczan w miastach
|
|
|
pierwsze klasztory w polsce tworzyli? börja lära sig
|
|
|
|
|
w połowie XIIw. do Polski przybyli... a razem z nimi... börja lära sig
|
|
cystersi razem z nowymi technologiami tj. pług żelazny lub cep
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Studiował w paryskiej uczelni, sprowadził do polski dominikanów
|
|
|
scharakteryzuj styl romański börja lära sig
|
|
Grube mury masywne wierzę wąskie okna głównie kształt kwadratu prostokąta wierzę i surowość często charakter obronny
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Nowa główna nowa Boczna Apsyda Transept prezbiterium
|
|
|
scharakteryzuj styl gotycki börja lära sig
|
|
Ostre Wookie sklepienia łuki przy Porowe delikatne zdobienia wysoki i chudy wierzę freski ze scenami bibilinnymi
|
|
|
|
börja lära sig
|
|
Sklepienie trójdzielne sklepienie krzyżowe sklepienie gwieździste i sklepienie kryształowe
|
|
|
wymień najpopularniejszych kronikarzy i czasy kiedy pisali börja lära sig
|
|
Gall Anonim czasy Bolesława Krzywoustego Wincenty zwany Kadłub kiem czasy Kazimierza sprawiedliwego Janka z Czarnkowa czasy Kazimierza wielkiego Jan Długosz czasy Jagiełły
|
|
|
scharakteryzuj literaturę średniowiecza börja lära sig
|
|
Pisana po łacinie i tłumaczone na Polski Hagiografia jako pierwsza czyli Żywoty świętych pisane po łacinie ale na polskich ziemiach pojawienie się literatury świeckiej np. Lament świętokrzyski lub Psałterz
|
|
|
